Waar nu zeiljachten, woonboten en een tijdelijk bos met kerstbomen staan, ziet Prix de Rome-winnares Alessandra Covini ruimte voor een nieuw eilandenrijk: Sprookjesland Sixhaven.
‘Amsterdam Allegories is een pleidooi voor een publieke ruimte waarin de burger geen gebruiker of consument is, maar zeeman, boer, verzamelaar, cartograaf of ontdekkingsreiziger,” aldus de Italiaanse, in Rotterdam woonachtige en werkende architect Alessandra Covini (30).
Donderdag 18 oktober kreeg zij uit handen van cultuurminister Van Engelshoven de Prix de Rome Architectuur 2018. Die wordt elke vier jaar uitgereikt aan een getalenteerde jonge architect, stedenbouwer of landschapsarchitect en bestaat uit 40.000 euro en een werkperiode in de American Academy in Rome.
Het is een meer dan terechte bekroning; Covini’s sprookjesachtige ontwerp voor het Sixhavengebied in Amsterdam-Noord is een rigoureuze ode aan de fantasie.
Alessandra Covini, die in 2014 is afgestudeerd aan de TU Delft en een jaar later Studio Ossidiana oprichtte, reageerde met Amsterdam Allegories op een – fictieve – opdracht van het Mondriaan Fonds. Dat had een jury benoemd onder leiding van architect Mels Crouwel, die vier shortlistkandidaten om een ‘zorgvuldig ontworpen architectonisch, betekenisvol, niet-commercieel voorstel’ vroeg voor de driehoekige strook aan het IJ, tegenover het Centraal Station. ‘Een plan met een kritisch perspectief op Amsterdam in de 21ste eeuw’, moest het volgens de jury zijn, die eraan toevoegde dat nietsdoen geen optie is, ‘want ongetwijfeld zal ook dit gebied worden overgenomen door hongerige stadsontwikkelaars’.
De andere genomineerden – de Poolse Katarzyna Nowak, het duo David Rademacher en Christopher de Vries en Bram van Kaathoven, die een speciale vermelding kreeg – zochten het in realisme. Covini toverde de Sixhaven om in een ommuurde plas met 21 drijvende eilanden(groepen). Zoiets is een utopie, maar dat is precies de bedoeling van de wedstrijd. De plannen worden in principe niet uitgevoerd; de deelnemers hoeven geen rekening te houden met bestemmingsplannen, haalbaarheid, marktwerking en andere praktische bezwaren.
Covini’s fraaie maquette, die tot en met 10 maart 2019 deel uitmaakt van de Prix de Rome-tentoonstelling in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam, toont een broze omheining vol gaten en een enorme toegangspoort, drijvende torens en tuinen, een Villa Malaparte-achtige trap naar de zon en tal van andere, wonderlijke gebouwen, geïnspireerd op het roemruchte verleden van Amsterdam. “De stad als plek voor experiment en verbeelding,” aldus Covini, die van mening is dat het grootste deel van de openbare ruimtes nu overgereguleerd is.
Covini’s bekroning was unaniem; de jury denkt dat haar eilanden, die ook ‘los’ door de stad kunnen zwerven, zo’n grote aantrekkingskracht hebben, dat ze al snel als te klein worden ervaren.
Dat wil zeggen: als de stedenbouwkundigen en architecten die werkelijk met de Sixhaven bezig zijn hun licht gaan opsteken in Rotterdam en Covini’s schier onuitvoerbare plannen tóch gerealiseerd zouden worden.
Prix de Rome Architectuur 2018: t/m 10 maart 2019 in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam.
