jpekker

“SpongeBob-vissticks, dat leek me niet zo’n goed idee”

‘SpongeBob is een klassiek-komisch personage, zoals Charlie Chaplin, Laurel & Hardy en Pee-Wee Herman. Hij heeft een huis en een baan, maar SpongeBob gedraagt zich als een kind: hij is blij en optimistisch, op het naïeve af. Dat blijkt jong en oud aan te spreken’, aldus Stephen Hillenburg, bedenker van de wereldberoemde animatieserie SpongeBob Squarepants, eind november 2006, toen hij te gast was op het Holland Animation Film Festival in Utrecht.

SpongeBob is een knalgele huishoudspons met een rechthoekige kartonnen broek en twee enorme boventanden. Hij leeft op de bodem van de zee. Zijn roze vriendje Patrick is een zeester. Dan zijn er ook nog meneer Krabs, de gierige eigenaar van restaurant de Krokante Krab, de eekhoorn Sandy uit Texas, en Octo, een chagrijnige inktvis.

De eerste aflevering, een pilot, werd op 1 mei 1999 uitgezonden. Nickelodeon, waar Hillenburg al voor werkte, onder andere aan Rocko’s Modern Life, had aanvankelijk twijfels. ‘Ze vonden het een beetje té gek: een spons die in een ananas woont.’ De proefaflevering kwam er en de rest is geschiedenis. De serie werd mateloos populair bij jong en oud. De poppetjes, dekbedden, kinderpasta en drankjes met SpongeBob erop vliegen de speelgoedwinkel en supermarkt uit. En de bioscoopfilm uit 2004, waarin Plankton met behulp van een gestolen krabburgers-recept de wereldhegemonie wil veroveren, was een wereldwijd succes.

Hillenburg (1961) studeerde onderwaterbiologie aan het Orange County Marine Institute in Californië. Daarna gaf hij er les en stelde tentoonstellingen samen. ‘Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in kunst. Tijdens mijn studie schilderde ik al. Neo-expressionistisch werk, geen cartoons.’

Begin jaren negentig besloot hij een kunstopleiding te volgen; hij maakte de drie minuten durende cartoon The Green Baret en Wormholes, een poëtische animatiefilm over de relativiteitstheorie (die in 1992 al werd vertoond op het animatiefestival en nu ook weer te zien is). Vervolgens ging hij aan de slag bij het cartoonnetwork Nickelodeon, waar hij Rocko’s Modern Life regisseerde. Toen wist Hillenburg het zeker: hij wilde zijn eigen tekenfilmserie maken. De serie zou zich afspelen in de onderwaterwereld. De personages kende hij al: toen hij aan het oceaaninstituut doceerde had hij al eens een lesboek gemaakt met getekende onderwaterbeesten.

Als andere inspiratiebronnen noemt Hillenburg The Killing of an Egg (Ei om zeep; 1977) van de Nederlander Paul Driessen (‘Die zag ik toen ik klein was. Ik vond het prachtig, maar ik dacht dat ik dat nooit zou kunnen’) en de onderwaterfilms van Jacques Cousteau. ‘Door zijn films ben ik van de zee gaan houden. Ik heb vroeger veel gedoken, nu snorkel en surf ik nog, en ik wandel op het strand en kijk wat er allemaal aanspoelt. Mijn rode mutsje is een hommage aan Cousteau. Hij heeft diepe indruk op mij gemaakt toen ik klein was.’

Na zestig afleveringen SpongeBob (‘ik deed een beetje van alles’) en de speelfilm vond Hillenburg het genoeg. Hij gaf Paul Tibbett promotie en deed zelf een stapje terug. Hij heeft nu tijd om over iets nieuws na te denken (‘een stuk experimenteler’) en hij schildert weer. Met SpongeBob bemoeit hij zich niet meer iedere dag. ‘SpongeBob is van Nickelodeon. Je verkoopt je idee, en krijgt vervolgens geld om de shows te maken. Mijn invloed is beperkt, al helemaal op de merchandising. Als ik echt tegen iets ben, probeer ik het te voorkomen. SpongeBob-vissticks, dat leek me niet zo’n goed idee. Als mariene bioloog vond ik dat dat niet samenging: een onderwater-stripfiguur die vissticks aan de man brengt.’

The SpongeBob SquarePants Movie van Stephen Hillenburg. Zondag 18 maart, 15.35 uur, Nickelodeon.