Minidrama’s op vier schermen
In een idyllisch bos zit een stel te vrijen. Ze strelen en kussen en ontdoen elkaar langzaam van hun kleren; de wereld om hen heen bestaat niet. Tot er plots een kudde wilde zwijnen opduikt. Digitale zwijnen, welteverstaan, met vuurrode ogen.
Le jardin secret, heet Lydia Schoutens 4-kanaals video-installatie; ‘de geheime tuin’. Daarin laat een aantal mannen en vrouwen hun hectische wereld voor wat-ie is. Ze trekken zich terug in de natuur. Maar ze hebben buiten zichzelf gerekend. Al snel staan ze elkaar naar het leven. De maskers gaan af; de droom wordt een nachtmerrie.
Schouten (1948), videokunstenaar van het eerste uur, die in haar performances, video’s en installaties aanvankelijk vooral traditionele vrouwenrollen aan de kaak stelde, wilde met Le jardin secret een sombere installatie maken; een commentaar op de veranderende wereld, waarin de media steeds dominanter en oppervlakkiger worden.
Door die media wordt de mens permanent omringd door dramatische gebeurtenissen. Een verwoestende tsunami beheerst een paar dagen het nieuws; gebeurt er drie dagen later duizenden kilometers verderop iets anders, dan verplaatst het circus zich razendsnel om daar van te berichten. Surrogate betrokkenheid is het gevolg, meent Schouten.
Eenzelfde soort half-betrokkenheid en vluchtigheid ervaart de bezoeker die in het midden van de (niet al te best verduisterde) witte kubus in Arti & Amicitiae staat: Schoutens minidrama’s spelen zich tegelijkertijd af op vier schermen, er gebeurt dus altijd wel iets af buiten beeld. Steeds meer. Aanvankelijk zijn de mannen en vrouwen nog goed te volgen, terwijl ze van het ene naar het andere scherm bewegen. Maar allengs wordt de cameravoering losser, de actie gefragmenteerder en wilder.
De een na de ander legt het loodje; het suggestieve sounddesign van Arjan Kappers benadrukt de surrealistische sfeer. Er duiken met de computer gemaakte beesten op, die ernstig botsen met de hyperrealistische setting: een witte uil en een hert, een vlindertje, insecten en een zwerm vogels die zo uit Alfred Hitchcocks The Birds lijkt weggevlogen. Een enorme vogel neemt een van de vrouwen in zijn bek en fladdert weg, van het ene naar het andere scherm. Nadat het beeld even wit is geworden, is ze in een volgend intermezzo echter gewoon weer van de partij. Springlevend.
De prikkelende installatie, die eerder in een interactieve versie te zien was in Rotterdam, Vlissingen en Boedapest, dateert uit 2006. Nieuwer werk, mixed mediatekeningen, ontstaan na een verblijf van drie maanden als artist in residence in Curaçao eind vorig jaar, is vanaf half mei te zien in Galerie Witteveen op de Keizersgracht.
Le jardin secret van Lydia Schouten is t/m 2 mei te zien in Arti & Amicitiae, Rokin 112 Amsterdam.
