‘In elkaar geflanst plakwerk’
Niet iedereen is onder de indruk van de nieuwe muziek bij J’accuse, zo blijkt uit onderstaande brief van filmmuziekhistoricus Theodore van Houten, die via via in mijn mailbox belandde:
“Er wordt veel tijd, geld en expertise geinvesteerd in het restaureren van films, die tot het begin van de jaren 1930 zonder geluidsspoor werden geproduceerd. Deze zwijgende films kenden geen dialoog. Tussentitels hielpen het verhaal vertellen, musici van vlees en bloed begeleidden de voorstelling. Terwijl men er in filmmusea alles aan doet om films terug te restaurereren naar het origineel, wordt de muzikale begeleidingspraktijk vergeten of genegeerd. Filmmuziek werd destijds live in de orkestbak of aan het theaterorgel van de bioscoop gespeeld. Terwijl er tegenwoordig geen noot Mozart of Bach wordt gespeeld, zonder die aan de authentieke uitvoeringspraktijk te toetsen, is het met het live begeleiden van oude films droevig gesteld. Een buitengewoon genant voorbeeld was deze week de presentatie in de Amsterdamse Stadsschouwburg van Abel Gance’s pacifistisch bedoelde meesterwerk J’accuse uit 1919. J’accuse is een lamento over de Eerste Wereldoorlog. Abel Gance had zelf op de slagvelden als cameraman gewerkt en wist hoe oorlog eruit zag. De prachtige, door het Nederlands Filmmuseum gerestaureerde kopie van J’accuse werd hier begeleid door een electrische gitaar – die met WOI weinig te maken heeft – en Ensemble Caméléon (VK, 17 juni). De score bestond uit tenenkrommend, in elkaar geflanst plakwerk, waar weinig inspiratie aan te pas gekomen is en geen enkel gevoel voor functie en plaats van filmmuziek. Nederland beschikt over grote talenten, die dit specifieke vak zeer goed verstaan, zoals Loek Dikker, Hugo van Neck en Maud Nelissen. Holland Festival en Filmmuseum zouden er verstandig aan gedaan hebben om J’accuse toe te vertrouwen aan dergelijke specialisten. Het Filmmuseum schijnt er een traditie van te hebben gemaakt om zwijgende films zo afstotend mogelijk te presenteren, met een zo ineffectief mogelijke muzikale begeleiding, door musici met zo min mogelijk kijk op cinema. Zo werd Gance’s meesterlijke film J’accuse nieuw leven ingeblazen, door hem te vermoorden.”
