IFFR brengt kortfilms die niet de gebaande paden bewandelen
Een zwoele zomeravond in de jaren ’50; op het dorpsplein van het pittoreske dorpje Castello Cavalcanti zitten de vrouwen te breien en spelen de mannen een potje kaart. De dagelijkse routine wordt kortstondig verstoord als een aantal racewagens voorbij scheurt, dwars door het dorpshart.
Buiten beeld klinkt een luide vloek. En een doffe knal. Het beeld wordt zwart: een coureur van het Prada-raceteam (Jason Schwartzman in een kanariegele overall) heeft zijn vuurrode bolide tegen het Christusbeeld gereden. De auto is total loss; de coureur posteert zich bij de mannen aan tafel, en drinkt wat zij drinken. La vita è bella.
Castello Cavalcanti heet het schitterend vormgegeven, nog geen acht minuten durende filmpje van de Amerikaanse regisseur Wes Anderson (wiens nieuwste speelfilm The Grand Budapest Hotel volgende week in Berlijn in wereldpremière gaat). Hij maakte het voor Prada, het circuleert al sinds eind vorig jaar op internet, en is nu op het grote doek te zien op het International Film Festival Rotterdam. Als voorfilmpje.
Castello Cavalcanti is een van de meest toegankelijke kortfilms die in Rotterdam te zien zijn; het gros zijn kunstfilmpjes, van abstracte computeranimaties tot grensverleggende vormexperimenten, meest zonder clou of afgerond verhaal. In een kerk aan het Museumpark waren onder de noemer Vertical Cinema op een tien meter hoog scherm filmpjes op zijn kant te zien. Aan sommige werken kwam geen camera te pas: Esther Urlus maakte zelf de lichtgevoelige emulsielaag op de filmstrook die ze als basis gebruikte voor haar verticale, experimentele 35mm-filmpje Chrome.
De meeste kortfilms zijn ondergebracht in verzamelprogramma’s, met welluidende, maar weinig zeggende titels, zoals Resonating Spaces en Order of Things. Daartussen zitten pareltjes, zoals Travel van de Belgische videokunstenaar David Claerbout. Travel, 1996-2013, gebaseerd op een meditatief muziekstuk van Eric Breton, bestaat uit één lange, majestueuze camerabeweging door een in de computer gemaakt parkje, een donker, sprookjesachtig bos en een Amazonewoud, waarmee Claerbout aan zichzelf wilde bewijzen dat hij met alles kon werken, “zelfs met de meest ondiepe betekenissen”.
Inferno van de Israëlische videokunstenares Yael Bartana zit juist vol diepe betekenissen. Het is een epos in 18 minuten, waarin drie (geanimeerde) helikopters koers zetten naar de Tempel van Salomo, die momenteel in São Paulo wordt gebouwd naar Bijbelse voorschriften, en voor de film alvast digitaal werd voltooid én weer met de grond gelijk gemaakt.
Het bouwwerk is een kopie van de mythische tempel van Salomo, die in 587 voor Christus zou zijn vernietigd door de Babyloniërs, wat het begin inluidde van de Joodse diaspora. Bartana’s inspiratiebronnen waren de spektakelfilms van Cecil B. DeMille én de 19e-eeuwse neoclassicistische schilderkunst. En dat zie je.
“Het zijn films die niet gewoonweg de gebaande paden van de filmtaal bewandelen, maar zoeken naar vernieuwing en de grenzen van de cinema proberen te verleggen. Er gloren nieuwe vormen die de filmtaal op vele manieren gaan verrijken,” aldus de jury van de Canon Tiger Awards for Short Films eerder deze week.
Zij bekroonden de Chileense Dominga Sotomayor voor haar sfeervolle, op een Pools gedicht over een auto-ongeluk gebaseerde La Isla; de Duitse videokunstenaar Sebastian Buerkner voor zijn hypnotiserende 3D-animatiefilm The Chimera of M., en de Finse fotograaf en videokunstenares Salla Tykkä voor Giant, een zeer secure minidocumentaire over de bakermat van het Roemeense topturnen.
Gevarieerder kan het niet – binnen de beperkte bandbreedte van het overstelpende aanbod althans.
Het IFFR duurt nog t/m 2/2. Vertical Cinema is van 20 t/m 23/2 te zien in het trappenhuis van het Stedelijk Museum. Inferno van Yael Bartana wordt begin maart vertoond in het Stedelijk.
