Hans Broeks momentopnamen uit een filmische tijd
Op de uitnodiging van Hans Broeks expositie ‘Storyboard’ & ‘Blow’ kijkt de jong gestorven Italiaanse actrice Marcella Mariani wellustig in de camera. Het is een beeld uit Senso (1954; in Nederland uitgebracht als Roes der zinnen) van Luchino Visconti, over de jonge, gehuwde Venetiaanse gravin Livia Serpieri (Alida Valli) die tegen het einde van de derde Italiaanse onafhankelijkheidsoorlog een verhouding begint met een luitenant van het Oostenrijkse bezettingsleger, die met haar geld een arts wil omkopen om zich te laten afkeuren. Als ze alles voor hem heeft geofferd, blijkt hij haar ontrouw te zijn. Mariani speelt het hoertje Clara, met wie de gravin haar beminde officier betrapt.
De geverfde filmstill is het middelpunt van Broeks expositie bij Gerhard Hofland, waarin verder werk is opgenomen uit zijn series ‘Storyboard’ en ‘Blow’. ‘Storyboard’ bestaat uit zes beelden op klein formaat die Broek ontleende aan films als Het einde van St.-Petersburg (Vsevolod Poedovkin, 1927), Ossessione (Luchino Visconti, 1943) en Au Hazard, Balthazar (Robert Bresson, 1966); ‘Blow’ uit zes al even kleine portretten van peinzende, ‘afwezige’ actrices uit Rebecca (Alfred Hitchcock, 1940), Ossessione (Luchino Visconti 1943), Orphee (Jean Cocteau, 1950), Senso (Luchino Visconti, 1954) en Sedotta e abbandonata (Pietro Germi, 1964).
Ze zijn trefzeker geschilderd, met dikke lagen verf, in grove streken zwart, grijs en wit. Met enige moeite zijn de Italiaanse actrices Stefania Sandrelli, Alida Valli en Clara Calamai (Giovanna Bregana in Ossessione) erin te herkennen, maar verder het is nog een heel gepuzzel om te bepalen welk schilderij naar welke film is. De actrices zijn losgezongen van hun context en de beelden kenmerken zich door een mate van isolement. De momentopnamen uit een filmische tijd vertellen niet langer het verhaal van de film waaruit ze afkomstig zijn; op doek bieden, en ‘ritmisch’ opgehangen bieden ze alle ruimte om zelf een verhaal te bedenken, opgebouwd uit fragmenten uit verschillende films.
Hetzelfde concept, het vertalen van film naar schilderkunst, paste Broek (Veenendaal 1965) al vaker toe nadat hij in 2005 naar Amerika verhuisde. Hij maakte olieverfschilderijen naar de orgie-scènes uit Stanley Kubricks Eyes Wide Shut (1999), naar David Lynch en Jean Renoir. Sinds enige tijd creëert hij met acteurs op locatie eigen scènes.
Naast de portretten zijn er bij Gerhard Hofland ook landschappen te zien, onheilszwangere luchten en raadselachtige close-ups. Ook die werken kenmerken zich door een sterk contrast en een gewaagde combinatie van figuratieve precisie en schilderkunstige expressie.
Het meest abstracte schilderijen is het spannendst: Floor (2013). Het is een gekanteld beeld in zwart-wit, waarop, als je net voldoende afstand neemt, op de voorgrond een onscherp pistool is te onderscheiden. Het zal het moordwapen zijn; erachter ligt gestrekt plat op de grauwgrijze grond een man met gespreide armen.
Wat hebben die peinzende vrouwen daarmee te maken?
Storyboard & Blow van Hans Broek. T/m 12/4 bij Gerhard Hofland, Bilderdijkstraat 165C
