Galerie – Beeldende kunst in Amsterdam
‘New Works’ van Stephan Balkenhol. T/m 19 november in Akinci, lijnbaansgracht 317.
Het zijn geen wereldberoemde voetballers of razendpopulaire zangeressen, geen politici, presentatoren, popsterren of andere iconen, en het zijn ook geen bekenden of familieleden van de kunstenaar. De Duitse beeldhouwer Stephan Balkenhol maakt houten sculpturen, zeefdrukken en tekeningen van heel gewone mensen. Mannen die je buren zouden kunnen zijn, vrouwen die naast je staan in de supermarkt. Maar ze bestaan niet.
‘21e-eeuwse Allemannen’ worden de (vaak uit één stuk gehouwen) standbeelden voor de gewone man wel genoemd. Hun namen zijn concreet én onbestemd. Het even schitterende als eenvoudige beeldje van een jonge vrouw in groene jurk heet ‘Vrouw is groene jurk’; dat van een man in opvallend rood pak ‘Man in rood pak’.
Balkenhol hakt zijn gelaagde reliëfs uit 15 centimeter dik populierenhout. Eerst grof, soms komt er zelfs een kettingzaag aan te pas, dan volgt het fijne werk met beitels en gutsen. Maar ook weer niet al te fijn. Sporen van het bewerken worden niet weggewerkt of gladgeschuurd, barsten en splinters zijn gewoon zichtbaar, net als de structuur van het hout, de nerven en jaarringen. Schilfers laat hij ook gewoon zitten – je zou er even aan willen voelen, als het niet ten strengste verboden was.
Dat het materiaal én het beeldhouwproces deel uit maken van het kunstwerk verhult ook de verflaag niet; de felle kleuren leggen wel grappige accenten. Een mond of wenkbrauw steekt fel af bij het kale, ‘naakte’ hout dat vaak volstaat als huidskleur.
Waar de blik van de dames en heren, mannetjes en vrouwtjes op is gericht, kun je alleen maar naar gissen. Waarom ze op een houten sokkel zijn gaan staan, blijft de vraag. De beeldhouwwerken van Balkenhol vertellen geen verhaal, ze herbergen én verbergen iets geheimzinnigs.
‘Telltale’ van Mircea Suciu. T/m 13 november in Galerie Brandt, Prinsengracht 799.
Een jongevrouw in roze jurkje poseert, staand op de rug van een man die een blauw beestenmasker draagt. Zes mannen op een rijtje, strak in het pak en met gepoetste schoenen. Het lijkt alsof ze zitten te keuvelen, maar dat kan eigenlijk helemaal niet. Ze hebben namelijk geen hoofden. Drie jochies staan voorover gebogen over – ja waarover eigenlijk? Wat het ook zij, de helblauwe kleur van de mysterieuze staaf steekt in ieder geval opzichtig af bij de het grauwe grijs en oud-bruin van de rest van het tafereel.
De schilderijen van de Roemeense kunstenaar Mircea Suciu zijn vaak gemodelleerd naar verbleekte ansichtkaarten, advertenties en oude zwart-witfoto’s van interieurs uit de jaren ’40 en ’50. Maar hij geeft er wel een draai aan. Een vervreemdende, surrealistische, desoriënterende draai. Een beetje Kafka en een beetje Alex van Warmerdam. Het resultaat is tegelijkertijd grauw en olijk, somber en poëtisch.
‘Words to be framed’ van Louwrien Wijers. T/m 23 november in Galerie Van Gelder, Planciusstraat 9a.
Louwrien Wijers is journalist en beeldend kunstenaar, in welke volgorde is niet helemaal duidelijk, maar dat doet er ook nauwelijks toe. Ze gaat aan de slag met andermans ideeën. Van denkers en kunstenaars, van onder anderen de dalai lama, de jong gestorven performancekunstenaar Ben d’Armagnac en van de Duitse kunstenaar/beeldhouwer Joseph Beuys.
Wijers doet aan bronvermelding. “Zo sprak Joseph Beuys in Tokyo op 30 mei 1984 en mijn recorder ving het op”, staat er tot slot van een digitale zeefdruk met een politieke bespiegeling. In het hart ervan plaatste Wijers een foto van de drie geitjes waarmee ze in Friesland woont, Beppe, Stipje en Poppie, die ook in veel ander werk terugkomen.
Visionaire blikken op de samenleving gecombineerd met geiten en het buitenleven. Een witte galerie met stro op de grond, neergelegd als de stalen tegels van Carl Andre. In een hoek ligt een uittreksel van een kookboek voor natuurvoeding en makrobiotiek, handgeschreven, op 60 pagina’s A3. Op een muur krabbelde Wijers “Niet liegen / niet stelen / niet doden”. Eronder staat “granen / groenten / bonen”.
Wat het precies te betekenen heeft, moet iedereen zelf maar uitmaken, maar prikkelend is het.
Deze rubriek verschijnt iedere vrijdag in Het Parool.
