Fotografie van de 21e eeuw
“Het is een nieuw soort fotografie. Het is de fotografie van de 21e eeuw”. De Engelse zanger-pianist Elton John is een groot bewonderaar van beeldend kunstenaar Ruud van Empel. Hij heeft werk van hem opgenomen in zijn Elton John Aids Foundation Photography Portfolio, tijdens zijn concert in Ahoy droeg hij het nummer Goodbye Yellow Brick Road aan Van Empel op, en hij nam ook de tijd om in het documentaireportret Ruud van Empel – De onschuld voorbij de loftrompet te steken.
Een kort filmpje moest het worden, een inleiding bij Ruud van Empels overzichtstentoonstelling die zaterdag opent in het Groninger Museum. Het werd een documentaire van een uur, vanavond te zien in Het uur van de wolf.
De film is gemaakt door Erik van Empel, de cameraman van onder anderen John Appel en Mercedes Stalenhoef en regisseur van de mooie wielerdocumentaire Tour des légendes, en inderdaad: de broer van. Dat staat dan ook (tussen haakjes) achter zijn naam op de fraaie, door Ruud van Empel ontworpen filmposter.
In De onschuld voorbij komt Van Empels complete carrière in vogelvlucht voorbij, van zijn studie grafische vormgeving aan de Academie St. Joost, zijn theaterdecors en art-direction voor films en series als Theo en Thea en Kreatief met kurk tot de ontdekking van het computerprogramma Photoshop. “Toen ik Photoshop zag, dacht ik: dat moet ik hebben. Ik kon niet meer slapen van de ideeën die ik allemaal kreeg.”
Van Empel vertelt over zijn jeugd in het katholieke Brabant en over zijn vader Frans, een verwoed amateur-fotograaf, over het enige donkere jongetje in zijn klas en over zijn inspiratiebronnen en werkwijze. Hij wordt gevolgd als hij met zijn fotocamera door het bos wandelt om bladeren en takjes te fotograferen, en in zijn fotostudio, waar hij met engelengeduld zijn modellen fotografeert. Van ieder model maakt hij tussen de honderd en tweehonderd foto’s, in posities die hij van tevoren nauwkeurig heeft geschetst. Van frontaal tot en profil, en in een enkel geval van de achterzijde; medium en totalen, soms ook alleen van de kleding.
Daarna begint zijn digitale monnikenwerk; Van Empel schuift en poetst, knipt en plakt soms maanden aan een enkel beeld. Met even overdonderende als raadselachtige collages als resultaat, levensecht en gekunsteld tegelijk, sereen en sinister. “Zijn werk is adembenemend”, aldus Deborah Klochka, directeur van het fotografiemuseum van San Diego. “En dat bedoel ik letterlijk.”
Het uur van de wolf: Ruud van Empel – De onschuld voorbij. Dinsdag 6 september, 22.55 uur, Nederland 2.
Ruud van Empel – Fotowerken 1995-2010. 10 september t/m 27 november in het Groninger Museum.
