De werkelijkheid verzin je niet / 7
In een vergeten moment van Menno Otten
De doorgaans zo snedige tafelheer Marc-Marie Huijbregts had het er zichtbaar moeilijk mee, vorige week vrijdag in DWDD. Waarom moest Adelheid Roosen – die hij hoog heeft zitten, zo benadrukte hij en aan wier integriteit hij niet twijfelde – haar moeder nu toch in luierbroekje en bh filmen. En waarom droeg zij zelf ook een luierbroekje en bh? Dat zou haar moeder toch nooit zo gewild hebben?
Het antwoord kwam niet.
Roosen maakte de korte documentaire Mam, over haar moeder die aan de ziekte van Alzheimer lijdt. Het is een confronterend, pijnlijk portret. Eerlijk wordt dat ook wel genoemd. Puur.
Ook de openingsbeelden van Contact zijn eerlijk en puur. Daarin wordt een aantal aboriginals gefilmd die nog nooit andere mensen hebben gezien, laat staan blanke mensen, en laat al helemaal staan een camera. De angst en verbijstering zijn van hun gezichten te lezen.
Voor zijn fascinerende vormexperiment In een vergeten moment (Time within Time; genomineerd voor de IDFA Award for Student Documentaries) filmde de jonge Amsterdamse filmmaker Menno Otten vijf weken lang acht uur per dag bij een tramhalte in het centrum van Amsterdam. In de grotestadshectiek zoekt hij – met een Ed van der Elsken-achtig oog – naar verstilling; naar het moment waarop de wachtenden bij de halte alles om zich heen lijken te vergeten en het leven even tot stilstand komt.
De geportretteerde hebben geen idee dat ze worden gefilmd, dat zou de betovering verbreken, en zijn ook achteraf niet om toestemming gevraagd. Maar Otten kan zich niet voorstellen dat iemand bezwaar maakt; hij heeft iedereen immers op een zo eerlijk en oordeelloos mogelijke manier gefilmd en ook niet gemanipuleerd in de montage of met de muziek.
De film is intussen vertoond op het Nederlands Film Festival, op televisie en is ook te zien op het grote videoscherm CASZuidas. Maar er heeft zich nog niemand bij Otten gemeld dat hij zichzelf heeft herkend – niet om hem te complimenteren, noch op hoge poten. Tijdens de Q&A’s die hij in Nederland heeft gehad begint eigenlijk niemand over de privacykwestie.
Maar mocht zich de komende dagen iemand melden, dan zal Otten alsnog om toestemming vragen, vervolgens om vergeving. En als dat ook niet helpt, zal hij het fragment uit zijn film halen.
Dat is ruimhartig. Volgens de Amsterdamse straatfotograaf Theo Niekus heb je in de openbare ruimte helemaal niets te willen. ‘Hoezo privacy? Er hangen overal camera’s op straat.’
