De versluierende teksten van een smartlap versus de gortdroge taal van het wetboek
In filmtheater Lumière in Maastricht is dezer dagen het Made in Europe Film Festival. De festivalkrant vroeg me mijn favoriete film in het festival te kiezen; dat werd Politist, Adjectiv van Corneliu Porumboiu.
In Politist, Adjectiv volgt een jonge politierechercheur een scholier die wordt verdacht van handel in softdrugs. Wanneer zijn superieur eist dat de jongeman wordt gearresteerd, krijgt de rechercheur last van zijn geweten: als achteraf zou blijken dat hij alleen maar blowt en niet handelt in hasj, kan hij óók een paar jaar gevangenisstraf krijgen en is zijn leven verwoest. Daar wil de rechercheur niet verantwoordelijk voor zijn; de routineklus groeit uit tot een gewetenskwestie
In lange scènes, ontleedt de jonge Roemeen Corneliu Porumboiu de complexe (morele) dilemma’s waarmee de wetgever, de handhavers en het volk worstelen in het Roemenië na Ceausescu: de discrepantie tussen recht en rechtvaardigheid is enorm.
Op het eerste gezicht lijkt er maar weinig te gebeuren, maar beetje bij beetje kantelt het perspectief, juist doordat Porumboiu zo secuur te werk gaat (hetzelfde procédé hanteerde hij ook in het minimalistische, droogkomische 12:08, East of Bucharest, waarmee hij in 2006 op het festival van Cannes de Camera d’Or won, de prijs voor het beste debuut).
Taal speelt opnieuw een cruciale rol: de versluierende teksten van een heerlijke smartlap die keer op keer wordt beluisterd om te ontdekken wat de zangeres nu eigenlijk bedoelt, en vooral de gortdroge taal van het wetboek. Met behulp van het woordenboek maakt zijn superieur de rechercheur duidelijk dat er niet getornd dient te worden aan de wet – dat zou maar tot chaos leiden.
Er valt geen speld tussen te krijgen. Zo is het. Zo is het recht. Maar is het ook rechtvaardig? Politist, Adjectiv is een film die nog lang in het hoofd blijft spoken. Niet voor niets werd de film vorig jaar op het festival van Cannes bekroond met de prijs van de internationale filmkritiek en kreeg hij een eervolle vermelding in de sectie Un certain régard. Porumboiu’s tweede speelfilm is een ingetogen meesterwerk.
Made in Europe Film Festival. T/m 28 maart in Maastricht.
