De prima ballerina’s van Rob Hornstra
Fotograaf Rob Hornstra maakte furore met The Sochi Project, een slow journalism-project over de veranderingen in de regio aan de Zwarte Zee waar in februari de Olympische Winterspelen plaatsvonden. In The Sochi Project, waaraan hij vijf jaar werkte, draaide het om het verhaal en waren de foto’s – hoe mooi ook – vooral ondersteunend, dienstbaar. Toen zijn werk eerder dit jaar te zien was in Huis Marseille stond Hornstra er dan ook op dat de teksten van journalist en filmmaker Arnold van Bruggen even prominent te zien zouden zijn als zijn werk.
Op de expositie Women and Work in Flatland Gallery ligt het anders: daar staat het werk van Hornstra centraal. Het zijn foto’s die hij maakte vanaf 2003, dus niet alleen voor de Russische meisjes en vrouwen die in en rond Sotsji voor Hornstra‘s lens verschenen, maar ook voor vroeger werk, deels afkomstig uit zijn fotoboek 101 Billionaires (de titel is een verwijzing naar een jaarlijkse lijst met rijkste Russen). Ook daarin toont Hornstra de schaduwzijde van het nieuwbakken kapitalisme in de voormalige Sovjet-Unie.
Ook hangt er een prachtige serie c-prints van jonge ballerina’s, die nooit eerder is tentoongesteld omdat ze inhoudelijk niet heel relevant waren binnen de vele projecten die Hornstra heeft gedaan. Op een staat de pas 7-jarige Anastasia ten voeten uit gefotografeerd na de repetities in het cultuurhuis in Sotsji. Ze staat op een mooie, bruine tegelvloer, de handjes een beetje krampachtig tot vuist gebald. Haar blik is een tikje argwanende. Op een andere foto poseert de even oude Varya; zelfverzekerd leunt ze tegen de barre, de benen en voeten enigszins in de vierde positie gedraaid.
Op een derde foto staat Dasha, een verlegen uitziend meisje met schonkige knietjes in een zwart balletpakje, staand voor een wit gordijn in het cultuurpaleis in de Siberische industriestad Angarsk. De sfeer was er nog typisch Sovjet; de modernisering van de Russische samenleving had destijds in ieder geval nog geen vat gekregen op de afgelegen Siberische steden.
Je vraagt je af wat er van hen is terechtgekomen. Dansen ze nog altijd? Zijn ze doorgebroken, en zitten ze nu bij een gerenommeerd gezelschap, of gewoon voor de lol? Of zullen ze inmiddels in een bar of stripclub werken, net als de 29-jarige Olga, die bevallig voor Hornstra heeft geposeerd in Art Klub, een stripclub in een hotel in het centrum van Sotsji. Olga danst al sinds haar negende. En ze haat het als mensen niet zien dat strippen en paaldansen óók een vorm van kunst zijn. Ze droomt van een gezin en kinderen, maar wat er ook gebeurt, ze zal altijd blijven dansen.
De expositie maakt ook benieuwd naar wat Hornstra zelf zal gaan doen; zijn Ruslandtijd lijkt definitief afgesloten, al was het maar omdat is bepaald dat hij de komende vijf jaar geen visum krijgt.
Women and Work van Rob Hornstra. T/m 28/6 in Flatland Gallery, Lijnbaansgracht 312-314. Fragmenten uit The Sochi Project zijn tevens te zien in de Dutch Doc Award-expositie in het Tropenmuseum en vanaf 29/8 als onderdeel van de Gemeentelijke Kunstaankopen van het Stedelijk Museum.
