AmnesiA van Martin Koolhoven: een film vol tegenstellingen, machtsstrijden, trauma’s, psychologische spelletjes en een mysterieus meisje
Eind 1997 begon Motel Films in samenwerking met het Nederlands Fonds voor de Film en de VPRO aan de productie van No More Heroes, een reeks low-budgetfilms rond het thema ‘de onderstroom’. In de ruimste zin. Wat onttrekt zich aan ons zicht, luidde de vraag waar scenaristen mee aan de slag moesten. Wat sluimert er in het Nederland van nu?
Het project leverde vijf bijzondere films op: Iles Flottantes van Nanouk Leopold, Met grote blijdschap van Lodewijk Crijns, Drift van Michiel van Jaarsveld, AmnesiA van Martin Koolhoven en – in iets mindere mate – Monte Carlo van Norbert ter Hall. Rond de première op het IFFR schreef ik een groot stuk voor de Volkskrant, met onder meer onderstaand interview met Martin Koolhoven.
‘AmnesiA komt uit het diepste van mijn ziel. Normaal schrijf ik heel makkelijk, maar hier ben ik maanden door van de wereld geweest. De eerste versie heb ik in een roes geschreven, met veel drank. Nacht na nacht. Het zijn míjn fascinaties en demonen, maar toen ik het de eerste keer terug las, was ik stomverbaasd: ”Heb ik dit geschreven?”. Dat is een vreemde contradictie.’
Koolhoven wilde een film maken die doorging waar Suzy Q ophoudt. ‘Suzy Q is behoorlijk gestileerd. Ik wilde kijken of je daar nog verder in kunt gaan; hoe ver je af kunt wijken van realisme. AmnesiA moest een Griekse tragedie worden, louter bevolkt door mythische figuren.’
In AmnesiA wordt een jongen met problemen gebeld door zijn broer. Er is iets mis met zijn moeder. De twee hebben elkaar in geen jaren gezien. De een is achtergebleven om voor zijn moeder te zorgen. De ander is vertrokken, maar wordt door zijn moeder gemythologiseerd. ‘Het is een film vol tegenstellingen, machtsstrijden, trauma’s, psychologische spelletjes en een mysterieus meisje. Het belangrijkste thema is in het reine komen met het verleden, maar er zit nog zoveel meer in.’
Omdat Koolhoven Fedja van Huêt in beide rollen het beste vond, paste hij zijn script aan: hij veranderde de broers in tweelingbroers. ‘Het scheelt een acteur, maar je haalt je wel wat op de hals.’
Koolhoven spreekt van de ‘democratisering van de digitalisering’. ‘Drie jaar geleden had dit niet gekund. Nu wel, zelfs in een lowbudgetfilm. We hebben alles van tevoren doorgenomen met cameraman Menno Westendorp, Fedja en Erik van den Horst, die de tweeling op jonge leeftijd speelt. Het is vooral een kwestie van goed plannen.’
Inmiddels is Koolhoven bijna klaar met de opnamen van zijn volgende film, De Grot, naar de roman van Tim Krabbé (opnieuw met Fedja van Huêt in de hoofdrol). ‘De enige manier om beter te worden is het doen. John Ford heeft zestig films gedraaid voordat hij iets behoorlijks maakte. Ik freewheel tussen scenario’s van anderen en van mezelf. Ik ben beperkter in wat ik kan schrijven dan in wat ik kan regisseren. Als ik schrijf, kom ik telkens op dezelfde ideeën en thema’s uit. Daar is niks op tegen, maar ik wil ook andere dingen maken. Als ik regisseer, druk ik er toch mijn stempel wel op.’
AmnesiA van Martin Koolhoven, zaterdag 4 op zondag 5 oktober, 0.20 uur, NPO2
