Wachten op het baasje dat nooit meer terugkomt
Marine Cpl. Christopher G. Scherer, 21, was killed by a sniper on July 21, 2007, in Karmah, Iraq. He was from East Northport, New York. His bedroom was photographed in February, 2009. © Ashley Gilbertson / VII Network
In veel kamers hangen souvenirs van het Amerikaanse leger: vaantjess, wervingsposters onderscheidingen, vlaggen en plaquettes. Er staan televisies en computers; er liggen stapels dvd’s en cd’s (en weinig boeken). Er zijn volle prijzenkasten en er hangen posters van rondborstige vrouwen in bikini en van speelfilms als Scarface en The Lord of the Rings aan de muur. En de kamers zijn opvallend opgeruimd; zo opgeruimd waren ze vast niet altijd. Een bed is teruggeslagen, alsof er net iemand is uitgestapt, om even naar het toilet te gaan. Op een ander bed ligt een hond – te wachten op zijn baasje dat nooit meer terugkomt.
De Australische fotograaf Ashley Gilbertson maakte foto’s van de slaapkamers van Amerikaanse jongens en meisjes die zijn omgekomen in Irak en Afghanistan. Hij was gefrustreerd geraakt van de zoveelste foto van soldaten in actie – het zei hem niets meer, het raakte het publiek niet meer – en hij zocht een nieuwe manier om de oorlog in beeld te brengen.
Army Pfc. Karina S. Lau, 20 died when her helicopter was shot down by insurgents on Nov. 2, 2003, in Falluja, Iraq. She was from Livingston, California. Her bedroom was photographed in December, 2009. © Ashley Gilbertson / VII Network
Zijn missie is geslaagd. Bedrooms of the Fallen, zoals zijn nog steeds uitdijende serie heet, bestaat uit overweldigende zoekplaatjes van jongens- en meisjeskamers vol jongens- en meisjesspullen waar nooit meer mee zal worden gespeeld. De bijschriften zijn kort en zakelijk. Er spreekt een enorme leegte uit; een onstelpbaar verdriet van vaders en moeders die hun kroost nooit meer terug zullen zien.
Army Pfc. Jack T. Sweet, 19, was killed by a roadside bomb on February 8, 2008, in Jawwalah, Iraq. He was from Alexandria Bay, New York. His bedroom was photographed in December, 2009. © Ashley Gilbertson / VII Network
In de gang van het Amsterdamse Uitvaartmuseum zijn 23 slaapkamers te zien (Het is voor het eerst dat de foto’s buiten de Verenigde Staten worden geëxposeerd, met dank aan de voortreffelijke gastcurator Erik Kessels). Daaronder zijn ook de slaapkamers van twee jonge Nederlanders, de 20-jarige Amsterdammer Timo Smeehuijzen en de even jonge Tim Hoogland uit Vroomshoop, beiden in 2007 gesneuveld in Afghanistan. De kamer van Tim is eigenlijk de kamer van Tim niet, omdat zijn familie inmiddels is verhuisd, maar die nieuwe zolderkamer is wel zo ingericht alsof het zijn kamer was, met zijn opgemaakte bed en met zijn jongensspullen.
De kamers van de Nederlandse jongens wijken niet veel af van die van hun Amerikaanse lotgenoten, alleen staat er in de oude kamer van Timo een hockeystick waar de meeste Amerikaanse jongens aan basketbal en honkbal deden. Gilbertson (recent maakte hij een fraaie portretserie van de Amerikaanse president Obama): ‘Volwassenen hebben een heel huis om te laten zien wie ze zijn en hun smaak en opvattingen te tonen. Bij kinderen ligt alle zelfexpressie in hun kamer en dat maakt het heel intiem. Dit was hun veilige haven.’
Bedrooms Of The Fallen van Ashley Gilbertson. T/m 9 januari 2011 in het Nederlands Uitvaart Museum, Kruislaan 124, Amsterdam.
