jpekker

Xavier Dolan over Mommy: wraak op het echte leven

mommy_26006375_st_1_s-low

“Nee”, antwoordt regisseur, scenarist en acteur Xavier Dolan op de vraag of hij, met vijf films in vijf jaar, nog tijd heeft voor een privéleven. “Ik heb geen vriendje, mijn familie zie ik nauwelijks. Ik had een kat; Jack Dawson, naar Leonardo DiCaprio’s personage in Titanic, maar ik heb een allergie… Nee, dus. Dat is een issue, en daarom neem in een break. Misschien hadden jullie dat al gehoord, ik heb het links en rechts al aangekondigd. Ik trek me een tijdje terug uit de filmwereld en ga weer studeren. Kunstgeschiedenis, ik kan niet wachten! Het lijkt me heerlijk om op te trekken met mensen van mijn eigen leeftijd, om een normaal leven te leiden. Ik begin aan mijn reis naar ‘normaalheid’.

In 2009 won het Canadese wonderkind Xavier Dolan (Montreal 1989) met zijn regiedebuut J’ai tué ma mère, over de relatie tussen een homoseksuele tienerjongen en zijn moeder, drie prijzen op het festival van Cannes. In sneltreinvaart maakte hij vervolgens Les amours imaginaires (2010), Laurence Anyways (2012) en Tom à la ferme (2014). Voor zijn vijfde film, het licht-hysterische moeder-zoondrama Mommy, kreeg Dolan het afgelopen voorjaar in Cannes de Juryprijs.

xavierdolan

Naar verluidt was Dolan woedend toen zijn vorige film was afgewezen voor de Gouden Palm-competitie. Of de cirkel nu rond is, nu hij het met zijn vijfde film wel tot de belangrijkste sectie van het festival van Cannes heeft geschopt? “Ho ho! Dat is helemaal niet waar. Ik heb nooit gezegd dat ik woedend was. Ik heb zegge en schrijve één keer gezegd dat ik teleurgesteld was. Teleurgesteld. Dat is iets anders dan woedend. En ik vind het nog steeds vreemd dat het zo moeilijk te begrijpen is dat mensen teleurgesteld zijn. Iedereen heeft toch ambitie?! Iedereen wil toch vooruit?!”

De een wil ceo worden, de ander koopt aandelen in de hoop schatrijk te worden, aldus Dolan. En hij wilde in de competitie van Cannes. En de Gouden Palm winnen “Hoger bestaat niet voor filmmakers. Maar het is geen doel op zich. Mijn doel is om met geweldige kunstenaars samenwerken. Ik zou bijvoorbeeld dolgraag willen werken met Kate Winslet, zodat ik haar eindelijk kan vertellen hoeveel ik van Titanic houd.”

mommy_26006375_st_12_s-low

Maar voorlopig dus even niet, hoewel hij verschillende scripts heeft klaarliggen. “Ik kan niet meer. Ik ben er fysiek niet toe in staat. Ik weet wat het vraagt om een film te maken, en daar heb ik de energie niet voor op dit moment. Al die nachten zonder slaap, breken me op.”

Op de vraag of met Mommy de cirkel ook thematisch gezien rond is, zegt Dolan dat dat ook even door zijn hoofd is gegaan. “Ik heb heel ouder-kindrelaties behandeld, maar telkens weer op een andere manier. J’ai tué ma mère gaat over een zoon die zijn moeder afwijst, Mommy over een moeder en zoon die zoveel van elkaar houden dat het systeem, de maatschappij, hen afwijst.”

Zijn films zijn autobiografisch. Maar ook weer niet, aldus Dolan, als hem wordt gevraagd waarom de vader zo vaak afwezig is. “Ik heb geen ‘vader-issues’. Echt niet. Toen ik klein was, was mijn vader er niet veel, en had ik een problematische relatie met hem. Nu niet meer; we zijn heel close. Ik houd van hem. En ik ben trots op hem, hij is een uitstekende acteur, in Tom à la ferme speelt hij de barman…”

anne-dorval-and-antoine-olivier-pilon-in-xavier-dolans-mommy

Maar, vervolgt Dolan, wat hem als kind nu eenmaal heeft getekend, is dat hij altijd met zijn moeder samen was en dat hij haar verdriet zag; de problemen en het verdriet van een alleenstaande moeder, aan de onderkant van de middenklasse. Met gevoel voor understatement: “Mijn moeder was niet zo goed in een aantal moedertaken. Het was geen ongelukkige tijd, maar het heeft er wel voor gezorgd dat ik me op de moederfiguur ben gaan focussen. Waar zij het vroeger niet voor mij opnam, wil ik het haar in mijn films juist wel voor haar zoon laten opnemen. Waar ze niet voor zichzelf opkwam, laat ik de moeder in mijn films dat juist wel doen. Als ze verkeerd deed, laat ik het haar nu juist goed doen. Het is een soort wraak op het echte leven.”

In Mommy vangt Dolan de moeder-zoonrelatie in een benauwend, vierkant kader. “Ik had dat nooit eerder gezien in de bioscoop, maar heb het zelf al wel eens toegepast in een videoclip voor de Franse band Indochine. Eigenlijk alleen omdat mijn cameraman het wilde. Toen hij er voor het eerst over begon, had ik geen idee. Eén op één, wat bedoel je? Eén voor allen, allen voor een? Niet dus, hij doelde op de beeldverhouding.”

Gp44Q

Toen Dolan de clip opnam, realiseerde hij zich hoe intiem het resultaat was. “Niet voor niets was het lang geleden de ratio voor portretfotografie. Het leek ons een goed idee om het ook voor Mommy te gebruiken. O nee, het leek míj een goed idee. Mijn cameraman vond het verschrikkelijk. Bij bijna elk shot klaagde hij dat het een aard had: ‘dit is zo mooi, dit kan toch niet in zo’n smal, vierkant kadertje’. Maar ik stond erop: het nauwe kader isoleert de protagonisten, en dat was precies de bedoeling.”

Het had hem heerlijk geleken, en toch heeft Dolan geen moment overwogen om zelf de hoofdrol te spelen in Mommy. “Ik deed het in J’ai tué, toen ik nog van niets wist. Nu denk ik beter te weten wat ervoor nodig is. En ik heb veel woede in me. Dat had goed van pas kunnen komen, want dat joch is woest. Maar ik ben te oud nu, het is te laat. Ik was stikjaloers op Antoine [hoofdrolspeler Antoine-Olivier Pilon]. Ik heb geprobeerd hem alles te vertellen wat ik heb geleerd van mijn eerdere fouten. Ik heb geprobeerd hem precies te laten doen wat ik zelf gedaan zou hebben.”