jpekker

Wat ontwerp kan doen voor… verkeersopstoppingen

“Nu steden als Parijs, Barcelona en Stockholm ook het concept van de witte fietsen hebben ontdekt, is het in Amsterdam tijd voor een volgende stap: de Vrije Vloot. Of de Witte Vloot of de Amsterdamse Vloot… Het is een vloeiende vrijstaat, die kan dienen als proeftuin voor de stad op het gebied van stedelijke ontwikkeling; voor ruimtelijke, sociale economische en ecologische vraagstukken, die vragen om een andere manier van denken en vooral van doen.”

DUS architecten maakt ‘veelzeggende architectuur zonder vooringenomen visies’; plekken waar mensen zich thuis voelen, van park tot patio, van lounge-plek tot woonwijk en van tijdelijke interieurs tot permanente gebouwen. In 2011 won het bureau de Amsterdamprijs, onder meer vanwege zijn maatschappelijke betrokkenheid. Onlangs heeft DUS de OpenCoop opgericht, een ‘beta-testplek’ in de stad waar ideeën en vraagstukken die nog niet helemaal uitgewerkt zijn getest en verder ontwikkeld kunnen worden.

Het idee voor de Vrije Vloot is niet ontstaan als oplossing voor de opstoppingen in de binnenstad, maar kan daar wel bij helpen, vertelt Hans Vermeulen, een van de drie partners, in het DUS-kantoor in de Tolhuistuin in Noord. “We zochten naar een manier om het water meer te gebruiken, meer in het dagelijks leven te incorporeren. Naar een manier om de oude infrastructuur van de stad op een moderne manier te gebruiken. Ook wilden we Noord wat meer met de stad verbinden. Over een tijdje hebben we natuurlijk de metro, maar dat is maar een dun lijntje. Het water is een enorme verbinding tussen Noord en de stad.”

“De Vrije Vloot bestaat uit honderden witte bootjes”, aldus Vermeulen. Het wit refereert natuurlijk aan het witte fietsenplan en aan de witkar, het tweepersoons, driewielig elektrisch motorvoertuigje, dat in de jaren ’70 is ontworpen door de Amsterdamse provo Luud Schimmelpennink, en bedoeld was als collectief vervoermiddel in de Amsterdamse binnenstad. “Dat was zijn tijd ver vooruit. Als je ze nu ziet, zijn ze nog steeds supermooi en futuristisch. Het zou mooi zijn als we dat principe naar het water kunnen vertalen: drijvende capsules waarin je droog blijft, en die geschikt zijn voor een paar personen. Het moeten geen partyboten worden.”

Dat het op het water bij tijd en wijle ook erg druk kan zijn, weet Vermeulen. “Maar dat is vooral pleziervaart, op zomerse dagen en volksfeesten als Gay Pride! en Koninginnedag. Je zou ook kunnen denken aan een combinatie: een enorme vloot kleine bootjes à la de Witkar én een grote buslijn, zoals de Venetiaanse vaporetto. Dat zijn bussen op het water. Die hebben wij ook niet, Amsterdam heeft alleen toeristenboten. Je zou een ‘rondje IJ’ kunnen maken, langs culturele bestemmingen en horeca, zoals Hannekes Boom, Mediamatic, NDSM, De Zwijger, Eye, Tolhuistuin, de Open Coop, de Westergasfabriek… Je zou desgewenst nog wat meer water en aanlegplekken kunnen creëren in Noord.”

DUS heeft het plan nog niet doorgerekend. “Het is nog een idee. En wij hebben veel ideeën, natuurlijk. Maar het is wel een plan dat opgepakt kan worden. Ook omdat er nieuwe technologieën zijn, zoals de fietsen in Parijs en de car2go, de elektrische Smarts die gebruik maken van een computertjes aan boord, waardoor leden gebruik kunnen maken van het vervoermiddel. Dat lijkt mij sowieso de meest interessante vorm: een coöperatie met leden. Hoe meer leden, hoe goedkoper het kan.”

What Design Can Do!, 10 en 11 mei in de Stadsschouwburg.