Tweemaal een staande ovatie voor een lege stoel
De afgelopen dagen is er op het festival van Cannes tweemaal een staande ovatie gegeven ten overstaan van een lege stoel. De Russische regisseur Kirill Serebrennikov zit vast in Moskou, de Iraanse regisseur Jafar Panahi mag ook niet reizen. Eigenlijk mag hij helemaal geen films maken van de Iraanse autoriteiten.
Bij de bekendmaking van de selectie van de Gouden Palm-competitie liet directeur Thierry Frémaux nog weten dat het festival er alles aan zou doen om ervoor te zorgen dat alle regisseurs bij de rode loper-première van hun film aanwezig zouden kunnen zijn. Daarvoor was de hulp ingeroepen van de Franse autoriteiten, aldus Frémaux, niet om druk uit te oefenen, maar om te kijken wat er mogelijk was. “We willen dat al onze vrienden erbij zijn, maar het ligt gevoelig.”
De 48-jarige Serebrennikov, die eerder The Student maakte en ook actief is als theaterregisseur, wordt ervan beschuldigd 133 miljoen roebel (bijna 900.000 euro) te hebben verduisterd, die hij van overheidswege had ontvangen voor een theaterproject. Hij kan tot tien jaar gevangenisstraf worden veroordeeld, lopende het onderzoek heeft Serebrennikov huisarrest in Moskou. Toen het huisarrest werd opgelegd waren de opnamen voor Leto – een lyrische film over de muziekscene in Sint-Petersburg in de jaren tachtig – bijna achter de rug; de montage heeft hij vervolgens thuis afgerond.
Voorafgaand aan de Leto-persconferentie, waar Serebrennikovs stoel ook symbolisch was leeggelaten, las een festivalofficial een brief voor van Poetin. O ironie, de Russische president liet weten dat hij het festival graag ter wille was geweest, maar dat Serebrennikov nu eenmaal is veroordeeld en dat de rechtspraak in Rusland onafhankelijk is. Zijn film wordt overigens niet gecensureerd; Leto draait vanaf 7 juni in meer dan 500 zalen in Rusland.
Dat geldt niet voor de films van Jafar Panahi; eigenlijk mag hij helemaal geen films maken, sinds hij in 2010 werd gearresteerd omdat hij zich schuldig zou hebben gemaakt aan ‘propaganda tegen het regime’. Hij ging zeer creatief met zijn berufsverbot. In 2011 maakte hij This Is Not a Film met zijn iPhone, in 2015 draaide hij Taxi in zijn geheel in een taxi.
Ook het charmante, spitsvondige Three Faces is voor een groot deel in en rond een auto gedraaid. Nadat de beroemde tv-actrice Behnaz Jafari (die zichzelf speelt) een verontrustende videoboodschap heeft ontvangen van een wanhopig jong meisje dat actrice wil worden maar dat niet mag van haar familie, stapt ze bij Jafar Panahi in de auto en beginnen de twee aan een zoektocht in het Iraanse achterland. Het is soms een net een arthouse-versie van De gevaarlijkste wegen van de wereld. Onderweg ontmoeten ze dwarse mannen en een actrice die sinds de revolutie niet meer mag acteren en reflecteert Panahi schrander op het kunstenaarschap en zijn eigen positie.
Ook de stoel van de Frans-Zwitserse nouvelle vague-veteraan Jean-Luc Godard bleef leeg tijdens de galapremière van zijn competitiefilm Le livre d’image, maar zijn afwezigheid was zelfgekozen. De aansluitende persconferentie was Godard er wel. Althans, via FaceTime; op de iPhone van zijn cameraman Fabrice Aragno beantwoordde hij de ene na de andere vraag. “Het lijkt een beetje op machinegeweervuur,” grapte Godard.
