Toegetakeld of toegeëigend?
Het rechteroog van de vrouw is weggewerkt met thinner, haar mond aangezet met zwarte stift zoals een kind het gedaan zou kunnen hebben, of de Joker in Batman. Ook haar jurk – bloemen in blauw en wit en geel – zit voor een groot deel onder de stift. En toch zie je nog dat zo prachtig is en dat ze stijlvol gekleed gaat. Rechtsonder staat de naam van de kunstenaar, Rob Scholte, en het jaartal 2010. De informatie is met dezelfde dikke stift op de foto gekrast, in dezelfde vloek en een zucht, zo lijkt het althans.
Het bewerkte portretje maakt deel uit van Scholtes expositie Glossy in Jaski Art Gallery in de Nieuwe Spiegelstraat. 79 Stuks hangen er, allemaal op hetzelfde kleine formaat van 23 bij 17 cm. Het zijn allemaal foto’s afkomstig uit glossy modetijdschriften, meest van mooie, jonge vrouwen. Ze zijn allemaal op min of meer dezelfde manier verfomfaaid met thinner, verf en zwarte viltstift. ‘Mixed media’, heet dat chique.
De uitgescheurde, hergebruikte portretten passen naadloos in Scholtes oeuvre, waarin het copyright een centrale plek inneemt. Lang geleden zette hij bij wijze van zelfportret het copyrightteken op linnen. Niets is heilig, wilde de mediagenieke Amsterdammer maar zeggen; een kunstenaar kan zich werkelijk alles eigen maken, zelfs het copyright-teken dat wordt gebruikt om zulks tegen te gaan.
Mooier zijn de meeste modellen niet geworden van Scholtes grote en kleine ingrepen, leuker wel. Een vrouw kreeg een enorme Pinokkio-neus, een ander een zwarte clownsneus. Een model kreeg een tweede mond, een ander ziet er door de dikke stiftlijnen uit als een breedbekkikker. Een model kreeg cartooneske, uitpoppende ogen, een ander malle oortjes. Met een paar trefzekere lijnen tekende Scholte een paar enorme borsten met tepels als fopspenen, een ankertje op een bovenarm, en veranderde hij een modefoto in een kubistische Picasso. Het boek dat een model quasi-geïnteresseerd zit te lezen, kreeg de titel ‘Holy Book’.
Toegetakeld of toegeëigend? Commentaar op het auteursrecht? Een bijtende afrekening met het schoonheidsideaal? De kijker moet het zelf maar bepalen. Waar Scholtes exposities in het verleden gepaard gingen met enorme mediaoffensieven blijft de kunstenaar nu zelf op de achtergrond. Hij kan het zich permitteren; Scholte is een merk geworden. De inwisselbare foto’s – ze kosten 1000 euro per stuk – gaan toch als warme broodjes. Tijdens de opening werden er al 23 verkocht.
Glossy van Rob Scholte. T/m 27 maart in Jaski Art Gallery, Nieuwe Spiegelstraat 29 Amsterdam.
