Tijdens het Amsterdam Art Weekend verandert de stad in één groot podium voor beeldende kunst
Door JAN PIETER EKKER en KEES KEIJER
Het Amsterdam Art Weekend startte een paar jaar geleden als noodgreep in een stad met gesloten musea, een geflopte kunstbeurs en een bedreigde Rijksakademie. Nu, bij de derde editie, staat de stad er veel beter voor. En het Amsterdam Art Weekend, gemodelleerd naar succesvolle initiatieven in Genève en Berlijn, wordt elk jaar populairder. Steeds meer verzamelaars en kunstliefhebbers weten de weg naar de Amsterdamse kunstcentra te vinden en steeds meer instituten doen mee. Het gevolg: het aanbod is enorm en eigenlijk is het ondoenlijk om alles te willen bekijken. Het succesverhaal doet een beetje denken aan het Museumweekend, gelukkig zonder de idiote reclamecampagne met pikant bedoelde posters. De inhoud staat op het Amsterdam Art Weekend nog centraal.
De RijksakademieOPEN is vanaf het begin een van de speerpunten van het weekend. Elk jaar stellen de kunstenaars die op de Rijksakademie werken hun atelier open voor het publiek. De presentaties zijn ook dit jaar van hoog niveau en het aanbod is gevarieerd.
De show wordt gestolen door een krankzinnig installatie van Felix Burger, met vijftig koppen van klei die de opening van de Matthäus-Passion zingen. Natuur en techniek zijn in veel presentaties prominent aanwezig en vooral ook onze veranderende houding ten opzichte van beiden. Mehraneh Atashi uit Iran heeft haar atelier omgetoverd tot een wonderlijke installatie, een op hol geslagen laboratorium met vuur en ijs, vol kleurrijke chemicaliën en enorme projecties van vruchten, zaden en insecten. Even verderop presenteert Paul Beumer een indrukwekkende serie aquarellen met afdrukken van planten die hij op de grond exposeert.
Tal van kunstenaars halen de populaire cultuur naar hun atelier. Riley Harmon zoekt in een video de grens op tussen feit en fictie, tussen theater, film en kunst. Twee jaar geleden kreeg hij een mail van iemand die hem beschuldigde een actrice te zijn die in opdracht van de Verenigde Staten een duister zaakje stilhield. Met zijn nieuwste video neemt hij nu artistiek wraak door commentaren en complottheorieën van internetfora na te laten spelen. Ook Tim Breukers zoekt de grens op tussen hoge en lage cultuur. Zijn atelier biedt plaats aan een enorme Tyrannosaurus Rex van plastic, maar ook aan een kampioensschaal van Ajax, een klassiek onderwerp, uitgevoerd in klei.
Ook De Ateliers, de andere post-academische instelling, doet mee aan het weekend. Deze presentatie is bescheidener en de meeste kunstenaars zijn pas een paar maanden in Amsterdam werkzaam, maar ook hier is het aanbod divers. Karimah Ashadu laat een video zien waarop een polopaard een tocht naar het strand van Lagos maakt. Adriano Amaral en Sarah Pichlkostner hebben een zaal ingericht met geconcentreerde, minimalistische beelden, waaronder een sculptuur van olie en aluminiumpoeder, een eigenaardig glimmend vierkant plasje middenin de ruimte.
Naast de Rijksakademie en De Ateliers zijn er in musea, expositieruimtes en galeries in de héle stad performances, special screenings, boekpresentaties, debatten en andere activiteiten.
In de galeries is vooral werk te zien van aanstormend talent (maar niet alleen; Upstream Gallery brengt werk van de 80-jarige Marinus Boezem), in De Balie wordt gediscussieerd over ‘kunst, kapitaal & avant-garde’, onder onderen door Stedelijk-directeur Beatrix Ruf en Matthew Slotover, de directeur van de vermaarde Frieze Art Fair in Londen. De Stadsschouwburg biedt opnieuw onderdak aan De Grote Kunstshow, een lichtvoetige kennismaking met werken uit de Rabo Kunstcollectie, een van de belangrijkste bedrijfscollecties van Nederland. En het International Documentary Film Festival vertoont in EYE videokunst, waaronder Erik van Lieshouts Basement, een aanstekelijke registratie van zijn verblijf in de krochten van het Winterpaleis van de Hermitage in Sint-Petersburg, waar ontelbare katten de opgeslagen kunstwerken moeten beschermen tegen een veelvoud aan muizen.
Zaterdagavond wordt de witte badkuip van het Stedelijk ‘ingewijd’ met X ERGO Y, een fonkelnieuw videowerk van de Amerikaanse kunstenaar Tony Oursler. En in de Oude Kerk op de Wallen reageren de kunstenaars Melanie Bonajo, Hedwig Houben, Frank Koolen en Paulien Oltheten met nieuwe performances op de werken die Oursler speciaal voor de kerk maakte.
Zo verandert de stad tijdens het Amsterdam Art Weekend in één groot podium voor beeldende kunst. En galeries en clubs die niet zijn uitgenodigd, liften vrolijk mee. In de Dokzaal aan de Plantage Doklaan is Ship of Fools, een evenement met performances van twaalf kunstenaars uit binnen- en buitenland. Het voormalige SKOR-gebouw aan de Ruysdaelkade biedt bijvoorbeeld onderdak aan Performance Days, een festival georganiseerd door If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution, dat onderzoek doet naar ‘de evolutie van de performance en haar typologische verscheidenheid binnen de hedendaagse beeldende kunst’.
Er zijn acht nieuwe producties te zien, onder meer van de Bulgaarse beeldend kunstenaar Snejanka Mihaylova, de Zweeds-Amerikaanse schrijfster-kunstenaar Emily Roysdon en de Nederlandse Sara van der Heide. Zij presenteert Mother Earth Breathing, een rituele, cyclische film-performance waar ze de afgelopen twee jaar aan werkte als antwoord op het kapitalistische systeem van continue groei.
Amsterdam Art Weekend, RijksakademieOPEN en IDFA duren nog t/m 30/11, Performance Days t/m 3/12. Meer informatie op www.amsterdamart.com, www.rijksakademie.nl, www.idfa.nl en www.performancedays.ificantdance.org.
