Thank you van Andrei Roiter: vertrouwd en altijd weer anders, schrander en een tikje melancholisch
In de branding staan vier schone jongedames in badpak te kirren – het zouden Hollywoodactrices kunnen zijn. Ze torsen allevier een cijfer boven hun hoofd, die samen het jaartal 1984 vormen. Het ogenschijnlijk vrolijke tafereel ziet eruit als een verbleekte fresco, maar is een olieverfschilderij. De Russische, deels in Amsterdam woonachtige kunstenaar Andrei Roiter baseerde het doek op een ansichtkaart die hij lang geleden kocht in Duitsland. Daarop stond 1934 – Hitler was net aan de macht gekomen. Door de 3 in een 8 te veranderen verbindt Roiter verleden, heden en toekomst, van nazi-Duitsland, Nederland en zijn vaderland Rusland, waar volgens Roiter de tijd is teruggedraaid.
Splash, zoals het doek heet, maakt deel uit van Roiters expositie ‘Thank you’ in Galerie Akinci (erboven hangt een houten beveilingscamera). Die naam is niet ironisch; Roiter koos de titel als blijk van dankbaarheid aan Nederland en de mensen die hem al twintig jaar steunen.
Roiter werd in 1960 geboren in Moskou, ver voor de Perestrojka, ver voor het mogelijk werd om te reizen. Zijn eerste bezoek aan het westen was in 1988, voor een groepstentoonstelling met nieuwe Russische kunst in Brussel, sindsdien reist hij de hele wereld over met zijn kunst, met Amsterdam als uitvalsbasis.
En waar hij ook exposeert, overal maakt hij de ruimte tot ‘zijn’ ruimte, met schilderijen, tekeningen, sculpturen en foto’s gebaseerd op zijn (jeugd)herinneringen en toekomstdromen én op de snapshots en artefacten die hij tijdens zijn omzwervingen verzamelde. Met werk dat prikkelend en humorrijk is, dromerig en speels, vertrouwd en altijd weer anders, schrander en vaak een tikje melancholisch.
Het is gissen naar de betekenis; iedereen ziet waarschijnlijk iets anders in Roiters ongrijpbare beelden. Neem Past (Moscow Red), een schilderij van een baksteen die hij vond in Moskou, maar het zou ook een cake kunnen zijn. Of Dance School, een olieverfschilderij dat eruit ziet als een collage: Erop staan een saluerende hoge militair, met een borst vol onderscheidingen, en een danseres. Althans, de benen van een danseres met een ruisende rok en witte kleppertjes, met daarop het bovenlichaam van een jager, met een vervaarlijk wapen in de handen. En geen hoofd.
Naast de schilderijen zijn er wonderlijke sculpturen en in een zijzaaltje is ook een animatiefilmpje in sepiatinten te zien, waarmee Roiter op ironische wijze vormgeeft aan zijn idee van de kunstenaar op zoek naar inspiratie. Met ontbloot bovenlijf zweeft Roiter door zijn atelier, als een kruising tussen Pablo Picasso en Buster Keaton.
De werken zijn met elkaar verbonden door stukjes zwarte tape op de muren van de galerie, die samen een enorm panorama vormen; een metaforisch landschap. Het zijn uitvergrotingen van de schetsen en tekeningen uit zijn notitieboekjes; ‘wall doodles’ noemt Roiter ze zelf. Het lijkt een kleine ingreep, maar de delicate, verfijnde graffiti brengt nóg meer samenhang in de verschillende werken. Voor zolang de expositie duurt ten minste.
Thank you van Andrei Roiter T/m 22/11 in Galerie Akinci, Lijnbaansgracht 317
