‘Ter plekke bleek het verhaal nog veel mooier’
Donderdagavond wordt op Nederland 2 Babaji, an Indian Love Story uitgezonden, de tweede documentaire van Jiska Rickels. De jonge documentairemaker maakte razendsnel naam: met haar krap 25 minuten durende eindexamenfilm Untertage won ze in 2003 een karrenvracht aan prijzen. 4 Elements, de eerste speelfilm van de Duits-Nederlandse Rickels, werd eind 2006 uitverkoren om het Amsterdamse documentairefestival IDFA te openen.
Babaji, an Indian Love Story gaat over een stokoude Indiase wonderdokter. Zijn vrouw is overleden. Babaji liet haar volgens Hindoegebruiken cremeren, maar omdat hij kon geen afscheid van haar kon nemen, begroef hij haar verkoolde resten op zijn erf – zeer tegen de Hindoegebruiken in. Ernaast delfde hij zijn eigen graf. Elke ochtend gaat hij erin liggen wachten tot de dood hem komt halen. ‘Ik denk dat er elementen inzitten die een link hebben met 4 Elements, maar het is wel weer een heel andere film.’
Het idee voor de film kreeg Rickels aangereikt door Jos de Putter. ‘Hij had in de Hindustan Times een bericht gelezen over een vreemde, meer dan honderd jaar oude man die zijn dagen in een graf slijt. Jos dacht dat ik dat goed in beelden zou kunnen omzetten.’
Rickels toog naar het dorp van Babaji, gelegen tussen Varanasi en Calcutta in het straatarme noordoosten van India. Met een cameraman, een geluidsman, een tolk en een camera-assistent (‘Die krijg je er in India bij als je een camera huurt’) ‘Ter plekke bleek het verhaal nog veel mooier, rijker en bizarder dan ik had verwacht. Babaji is een sjamaan, zijn vrouw was muzikant. Het leek me direct een mooi idee hun passie voor muziek te verbeelden met kitscherige muziekstukken over de liefde.’
In een stad in de buurt vond Rickels een orkestje dat op feesten en partijen speelt. Met handen en voeten heeft ze hen uitgelegd welk gevoel de muziek zou moeten uitdrukken. De dag voordat ze naar Nederland terugvloog, kreeg ze verschillende traditionele liederen uit de twintiger en dertiger jaren voorgespeeld, en maakte ze een keuze. ‘We hadden net genoeg tijd om ze een paar keer op te nemen.’
De musici hadden nog nooit van Babaji gehoord. ‘In zijn dorp kent iedereen hem, in de regio is hij ook wel bekend. De krant volgt hem nog steeds. En vergeet niet dat een Indiase Minister van Financiën hem naar Delhi heeft gehaald om hem te behandelen.’
Toen zijn eigen vrouw kanker kreeg, stond Babaji machteloos. ‘Hij is de eerste om toe te geven dat hij niet almachtig is. Voor ons is hij een soort wonderdokter, maar daar is wat hij doet het heel normaal. Dat heeft ook gevaarlijke kanten, maar hij is er zelf vrij reëel in. Kanker kan hij met zijn kruiden en zalfjes niet genezen.’
Babaji laat zich niet van zijn stuk brengen door alle (media)aandacht. ‘Omdat wij er waren, kwamen er nog meer mensen kijken op zijn erf. Maar als het hem te veel werd, liep hij gewoon weg.’
Zijn dochter vond het bijzonder dat er een filmploeg helemaal uit Nederland kwam om haar vader te filmen. ‘Daarin schuilt natuurlijk ook een gevaar: doe je niet hetzelfde als daar ook gebeurt. Iemand schrijft een artikeltje, het wordt groter en groter, mensen stromen toe… Maar Babaji heeft daar natuurlijk niet om gevraagd. Wij wilden per se voorkomen dat we zelf ook voyeurs werden. Door echt de tijd te nemen. Door ons te verbinden. Wij wilden een mens van hem maken, het mocht geen freakshow worden.’
Babaji, an Indian Love Story Nederland 2, 22.50 uur.
