Praten over Europa, oorlog en werkloosheid, seks en de dood, gelijkheid en poep. En over honden.
“Godard Palme d’Or!!”, riep iemand voor toen het zaallicht uitging bij de wereldpremière van Jean-Luc Godards Adieu au Langage. Zou het? De Zwitserse Fransman deed al zes keer mee aan de belangrijkste competitie van het festival van Cannes, maar won de hoofdprijs nog nooit. Zijn vorige, Film socialisme, werd in 2010 weggehoond.
Adieu au Langage, met milde spot aangekondigd als ‘het grootste 3D-evenement sinds Avatar’, is veel beter. Daarin wordt een hallucinatoire beeldenstroom in voice-over begeleid door de bespiegelingen van een man en een vrouw die niet langer dezelfde taal spreken.
Ze praten over Europa, oorlog en werkloosheid; de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en het verschil tussen een idee en een metafoor. Over nul en oneindig, seks en de dood, gelijkheid en poep. En over honden, “de enige levende wezens die meer van jou houden dan zichzelf”. De hond in de hoofdrol is van Godard; het beest maakt een gerede kans op de Palm Dog.
Kleur en zwart-wit wisselen elkaar af, soms is het beeld helemaal zwart, dan weer gekanteld of in gesatureerde kleuren. Er zit een 3D-effect in de film waardoor de scène radicaal verandert als je een oog dichtknijpt.
Wat het allemaal precies te betekenen heeft, moet iedereen zelf maar bepalen. Net als vier jaar geleden, toen hij zich op het allerlaatste moment per fax afmeldde, is Godard niet naar Cannes gekomen om over zijn film te praten.
Het kan ook anders: Viggo Mortensen vindt dat publiciteit er nu eenmaal bij hoort, of het nu is voor een miljoenenproductie als The Lord of the Rings, waarin hij de dappere Aragorn speelde, of voor een piepklein kunstfilmpje, zoals Jauja van de Argentijn Lisandro Alonso.
Daarin speelt Mortensen een Deense kapitein die aan het einde van de 19e eeuw over de pampa‘s van Patagonië doolt, achter een graatmagere hond aan, op zoek naar zijn 15-jarige dochter die er met een soldaat vandoor is.
Het verbluffend mooi gefotografeerde filmpje is volkomen onnavolgbaar en toch intrigerend en boeiend. Niet voor niets bestempelde Mortensen, die Jauja ook produceerde en de muziek verzorgde, Alonso als een hedendaagse Tarkovski.
Mortensen wist zelf overigens ook niet precies hoe Jauja te duiden. “Misschien is het een droom van een hedendaags meisje. Misschien is het een droom van de kapitein. Misschien is het wel de droom van de hond.”
De immens populaire Hollywoodacteur Ryan Gosling creëert in zijn regiedebuut Lost River ook een droomwereld, waarin een moeder alles op alles zet om haar kinderen op te voeden in een vervallen huis aan de rafelranden van Detroit, waar bijna geen gebouw meer overeind staat en het gevaar overal loert.
De film doet denken aan heel veel andere films, van David Lynch‘ Blue Velvet en de sprookjes van Disney tot Only God Forgives, de groteske wraakfilm waarin Gosling vorig jaar zelf te zien was in Cannes.
“Er is niets surreëler dan het leven zelf, aldus Gosling. “Daarom heb ik daaruit geput.” Maar dat niet alleen; Gosling vertelde ook dat hij net als Lynch aan Transcendente Meditatie doet en dat hij zijn acteurs op de set liet bijstaan door een droomanalist…
