jpekker

Playground van James Mollison: schoolpleinen op vijf continenten

MOLLISON_PLAYGROUND_015_KENYA_Freretown

Een jaar of was geleden zat fotograaf James Mollison (1973) te denken aan zijn lagere schooltijd. Hij kon zich zo goed als niets herinneren van het klaslokaal, bijna alle herinneringen die hij had – opwinding, spelletjes, pesterijen, plezier, tranen, plagerijen en angst – speelden zich af op het schoolplein.

Het leek Mollison, die eerder voor zijn serie Where Children Sleep kinderen over de hele wereld in hun slaapkamer fotografeerde, interessant om terug te keren naar het schoolplein. Hij begon zijn project in Engeland, met een bezoek aan zijn oude school en een aantal particuliere onderwijsinstellingen in de buurt; openbare scholen, plattelandsscholen, hele kleine scholen en scholen met duizenden leerlingen. Hij raakte gefascineerd door de diversiteit aan ervaringen die kinderen hebben; ervaringen die voor een groot deel worden bepaald door het soort school en het soort onderwijs. Maar in alle gevallen in het schoolplein de plek waar een kind relaties ontwikkelt, anderen leert kennen, vrienden maakt en spelletjes leert. Én waar je leert vechten en ruziemaken.

MOLLISON_PLAYGROUND_021_INDIA_Gram Panchayat

Vervolgens vroeg hij zich af of het er in andere landen net zo aan toe zou gaan. Als eerste trok hij naar Kenya, waar hij de eerste jaren van zijn leven heeft doorgebracht. Hij zag dat er nog steeds een mix aan totaal verschillende kinderen rondliep – van straatarme, zelfredzame types met een pistool tot bleekneusjes die de mogelijkheid hebben om uit te groeien tot succesvol fotograaf.

Hij werd er ook betoverd door de verschillende kleuren van de schooluniformen, en dacht dat het interessant zou zijn om zijn blik verder te verruimen. Uiteindelijk reisde hij voor Playground naar vijf continenten, waar hij meer dan twintig landen bezocht – van Bolivia, de Verenigde Staten en de Caraïben, door Noorwegen, Israël en Kenia naar Nepal, China en Japan. In het ene land spelen de kinderen op een dorre vlakte, in Japan spelen ze op het dak van de school. In sommige landen mogen ze uit veiligheidsoverwegingen niets, elders lijken ze gewoon hun gang te kunnen gaan en klimmen de kinderen in de hoogste bomen. Op de meeste schoolpleinen spelen de jongens en de meisjes apart.

MOLLISON_PLAYGROUND_059_CHINA_He Huang Yu

Morrison maakte zijn foto’s vanuit de hoogte, van een dak, een heuvel of staand op een keukentrapje. Hij moet er wel even hebben gestaan, want hij maakte meerdere foto’s waarvan hij later in de computer één onmogelijk beeld fabriceerde, en toch lijken de tientallen, soms honderden kinderen, zich onbespied te wanen. Niemand heeft oog voor de camera; iedereen gaat op in het spel.

Ruim 60 foto’s zijn verenigd in een fraai boek; acht daarvan zijn nu bij Flatland Gallery te zien op groot formaat. Net als in het fotoboek is op de galeriemuren naast de foto’s een rudimentaire tekening van een van de spelende kinderen aangebracht. Het is niet heel origineel (Morrison doet daar ook niet moeilijk over; hij kopieerde het idee van Martin Handford populaire ‘zoekboekenserie’ Where’s Wally), maar het werkt wel.

MOLLISON_PLAYGROUND_031_BHUTAN_Dechen Phodrang

De poppetjes fungeren namelijk niet alleen als verwijzing naar Mollisons notities bij zijn foto’s, ze maken dat je nog beter naar de immense foto’s kijkt; dat je oog van kind naar kind gaat en de krioelende meute verandert in een groot aantal individuen, die zijn verwikkeld in ontelbare Shakespeariaanse drama’s.

Playground van James Mollison. T/m 27/6 in Flatland Gallery, Lijnbaansgracht 314. James Mollison – Playground. Met een voorwoord van Jon Ronson. 59 foto’s, Aperture Foundation, 40,99 euro.

MOLLISON_PLAYGROUND_028_ISRAEL_Shikim Maoz