Piraat krijgt vleugels
Een man is bezig een stalen staaf in de vorm van een enterhaak te buigen. Hij bevestigt een lang touw aan het uiteinde, loopt ermee naar een vrachtwagen en werpt de haak de lucht in. Terwijl de camera de baan door de lucht volgt, veranderen de documentairebeelden in animatie. Naadloos. De man bungelt onder de haak, zweeft door de wolken, krijgt vleugels, en werpt zich vervolgens als een roofvogel op een containerschip. Met beide poten grist de vogel het enorme schip uit het zeewater, als een speelgoedbootje, en werpt het kilometers verderop op het strand.
In Last Hijack volgen Femke Wolting (regisseur en medeoprichter van het Amsterdamse multimediabedrijf Submarine) en Tommy Pallotta (producent van animatiefilms als A Scanner Darkly en Waking Life) de Somaliër Mohamed Nur, die bakken geld verdiende met piraterij voor de Somalische kust. Zijn ouders willen dat hij een normale, eerzame baan zoekt en met het mooie jonge meisje – de zoveelste – trouwt dat ze voor hem hebben uitgezocht. Mohamed twijfelt, maar wil in ieder geval nog één keer zijn slag slaan.
Pallotta en Wolting volgen de voorbereidingen op ‘the last hijack’ én op het huwelijk – de kijker ziet direct dat die twee niet samengaan. Hoewel Mohamed een egocentrische psychopaat is, valt er wel wat te zeggen voor zijn (aanvankelijke) beweegredenen – en die van alle jonge Somaliërs die voor een gevaarlijk piratenbestaan hebben gekozen. Het Westen heeft de zee voor de Somalische kust leeggevist; de lokale economie is ingestort. Veel Somaliërs zagen het losgeld dat ze voor de schepen kregen als herstelbetalingen. Het is dit soort informatie dat Last Hijack tot zo’n welkome aanvullingen maakt naast recente speelfilms als Captain Phillips en Kapringen, die vooral het perspectief van de Westerse slachtoffers belichten.
Behalve inzichtelijk is Last Hijack, die zijn wereldpremière eerder dit jaar beleefde op het festival van Berlijn, vooral visueel overdonderend. Als Mohamed over zijn piratenverleden vertelt of over zijn dromen en grootste angsten, maakt live-action soepel plaats voor animatie. Voor die schitterende animatiesequenties maakte Hisko Hulsing (regisseur van de veelvuldig bekroonde animatiefilm Junkyard) negentig olieverfschilderijen op groot formaat; de personages werden gecreëerd door de Amerikaanse character designer Aaron Sacco, die als animator meewerkte aan A Scanner Darkly.
Wie na het zien van de documentaire nog meer wil weten, kan terecht op de website lasthijack.com, waar nog veel meer achtergronden en datavisualisaties over piraterij te vinden zijn en je filmpjes kunt bekijken die zowel het Westerse perspectief belichten als dat van de Somaliërs.
Last Hijack draait nu in de bioscoop. Deze recensie is geschreven voor Cinema.nl.
