jpekker

Ontwerpen in vrijheid

Vrijheid

Zaterdagochtend om 10.30 uur – wie bedenkt zo’n tijdstip?! – zendt de AVRO op Nederland 1 het fraaie, liefdevolle portret uit dat grafisch ontwerper/filmmaker Lex Reitsma maakte van Jans Bons: Jan Bons – Ontwerpen in vrijheid.

Reitsma, zelf ontwerper voor onder meer de Nederlandse Opera, en de 90-jarige Bons (bekend vanwege zijn opvallende affiches voor toneelgroep De Appel en het IDFA, zijn gescheurde en getekende letters en figuren en heldere kleuren) kennen elkaar omdat ze hun posters bij dezelfde Amsterdamse drukkerij lieten drukken.

In 2005 maakte Reitsma al een kort portret van Bons – ter gelegenheid van een expositie (Blikvangers) over 60 jaar filmaffiches in Nederland. Eerder dit jaar verzorgde hij een schitterende expositie in de Kunsthal in Bons’ geboortestad Rotterdam, met een bredere selectie uit de ruim 230 die Bons ontwierp: van de allereerste – een gouache van de aardbol die overgaat in een doodshoofd (Bons won er in 1947 de tweede prijs mee van een affichewedstrijd van de UNO, zoals de Verenigde Naties destijds nog heetten) – tot de meest recente voor het Nieuw Ensemble, waar zijn zoon Joël de scepter zwaait als artistiek leider.

Op de expositie waren op een beamer al fragmenten te zien uit Ontwerpen in vrijheid, met Bons aan het werk, en grasduinend in de vele archiefkasten in zijn Amsterdamse huis. ‘Ik rommel maar wat’, zegt hij, met de schaar in zijn hand. ‘Ik denk dat ik in plaats van die grote, gele driehoek, hier maar een kleintje neerleg.’

De tentoonstelling én de film doen verlangen naar een complete monografie van Bons’ werk, dus niet alleen de fraaie posters, maar ook Bons’ postzegels, kalenders en boekomslagen; zijn talrijke schetsen en zijn grafiek. Nu kan het nog.

AVRO Close Up, 12 september 2009, 10.30 uur, Nederland 1.
Bij uitgeverij De Buitenkant verscheen de publicatie Jan Bons – Ontwerpen in vrijheid, een DVD (57 minuten) en een boek met een korte biografie van Paul Hefting. zie www.lexreitsma.nl.

Meer over Jan Bons:

‘Vul de ‘n’ in en het wordt een nonnenkap’ (de Volkskrant, 10 maart 2008)

Altijd in een goed humeur (de Volkskrant, 7 april 2005)