‘Mijn moeder moet het ook leuk vinden’
‘We luisteren graag naar elkaars argumenten. “Dat is een leuk idee” denk ik vaak als ik naar Thijs luister. En dan praten we erover door en…’ Voordat Ruben Lundgren zijn zin kan afmaken, valt Thijs groot Wassink hem in de rede. ‘Wat ook prettig is als je met zijn tweeën werkt: er zijn bepaalde facetten van het werk waar ik heel erg in zit, en andere dingen kan ik maar beter aan Ruben overlaten. Ik vind het bijvoorbeeld fijn om na te gaan wat de mogelijkheden zijn. Ook als de deadline nadert. Gelukkig is Ruben dan zo realistisch om er op een gegeven moment een punt achter te zetten.’
Lundgren (rechts op de foto): ‘Dan zeg ik: het zal allemaal wel, maar nu moeten we een keuze maken. Andersom geldt trouwens ook, hoor. Dan beslis ik iets snel en komt Thijs met drie opties en kiezen we alsnog voor iets anders. Of niet.’
groot Wassink (links): ‘Als je continue alleen werkt, bekijk je het alleen vanuit je eigen perspectief. Dat hebben wij ook wel gedaan, en misschien gaan we het wel weer eens doen. Maar dit werkt nu heel fijn voor ons. Het brengt ons veel.’
Lundgren: ‘Als hij een goeie foto maakt, is-ie ook van mij…’
groot Wassink, lachend: ‘Dat is wel jammer voor mij, want Ruben maakt maar heel weinig goeie foto’s. Maar serieus: als je heel hard nadenkt, is meestal nog wel te achterhalen wie welke foto heeft gemaakt, maar na een tijd vervaagt dat.’
Lundgren: ‘Ik kan me voorstellen dat het moeilijker zou zijn als wij een ander soort fotograaf zouden zijn. Maar het gaat bij ons niet echt om mooi, wij denken niet zo in die term. Onze foto’s zijn onderdeel van een groter geheel, en het gaat erom dat dat werk goed is.’
Thijs groot Wassink (1981; de g van groot is klein) en Ruben Lundgren (1983) studeerden in 2005 af aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, richting Fotografie. Met afzonderlijke projecten. Sindsdien werken de fotografen samen onder de naam WassinkLundgren. Terwijl groot Wassink zich in Londen vestigde en Lundgren in Beijing. Hun werk was te zien in (internationale) kranten en tijdschriften, en het duo nam deel aan groeps- en solo tentoonstellingen in binnen- en buitenland. In Foam opent donderdag hun solotentoonstelling One Group Show. Tegelijkertijd is in galerie Van Zoetendaal een expositie met de boeken die het fotografenduo maakte.
groot Wassink: ‘In Foam gaan we ook een heleboel lelijke foto’s laten zien.’
Lundgren: ‘Het gaat om het eindproduct. Om het boek of in dit geval: om de tentoonstelling. Die moet staan. De foto’s zijn daar een onderdeel van, maar het gaat om de context.’
groot Wassink: ‘Het is een beetje als met koken. Dan ga je ook niet alle ingrediënten los opeten en zeggen: dit is heel lekker, dat is heel vies. Het gaat om het geheel; samen is het lekker. Het gaat om de context, de plek die een foto krijgt.’
Lundgren: ‘De uitspraken die we proberen te doen; de dingen die ons opvallen; wat we willen overdragen met onze foto’s, dat zit niet alleen binnen het kader van de foto, maar ook in de presentatie. In de manier waarop we een foto laten zien. Bij onze expositie in Foam, bij voorbeeld, gaan we uit van de ruimte die ons ter beschikking is gesteld. Daar moet je het mee doen. Die is weer anders dan wanneer je ruimte krijgt in een magazine, er zitten andere limieten en restricties aan.’
groot Wassink: ‘We wilden geen overzichtstentoonstelling waarmee we zouden zeggen: het werk is af. Het moest vooral niet te pretentieus worden. Ons werk bestaat vaak uit kleine observaties en kleine onderwerpen. Maar als je ze allemaal naast elkaar zet, zie je wel grote lijnen en overeenkomsten tussen de verschillende series.’
Lundgren: ‘Relativeren is een belangrijk onderdeel van ons werk. Een foto presenteert zich vaak als een soort waarheid. Dit is het moment. Dit is hoe ik het heb gezien. Als je dan met zijn tweeën hetzelfde onderwerp fotografeert, zoals wij met Tokyo Tokyo hebben gedaan, relativeer je dat. Dat relativeren betekent overigens niet dat het nergens over gaat. Dat gaat het namelijk wel. Alleen houden we niet van dat toontje van: zullen eens even vertellen wat er hier aan de hand is.’
Een van hun eerste fotoboeken, WassinkLundgren is still searching, maakten groot Wassink en Lundgren in een week tijd. Vanwege de krappe deadline werd het productieproces omgedraaid: eerst werd het gedrukt, pas als er een boekje werd besteld, scheurde een van de fotografen de foto’s eruit die hem niet beviel. Op die manier ontstonden er allemaal verschillende boekjes; het kon zelfs gebeuren dat er maar één foto in zat.’
groot Wassink: ‘Dit werk hebben we nog nooit als muurpresentatie laten zien. We hebben een tijdje over de vorm nagedacht. Vervolgens hebben we alle beelden uit het op groot formaat laten uitprinten. Die hangen we in een grid aan de muur en dan maken we ter plekke een selectie.’
Lundgren: ‘Wat we met de afgescheurde foto’s doen, weten we nog niet precies. Misschien laten we ze gewoon op de grond liggen, zodat het publiek ze kan meenemen. Misschien lijmen we ze wel vast.’
groot Wassink: ‘Vast lijmen? Dat lijkt me bizar.’
Lundgren: ‘Of zetten we er een hekje omheen. Of plaatsen we er een transparante doos overheen. Het ligt nog niet vast, zoals je hoort.’
groot Wassink: ‘We weten ook nog niet of we in één keer een selectie maken of tijdens de expositie nog een paar keer terugkomen. Je blik verandert natuurlijk iedere keer weer: na een tijdje kijk je er toch weer anders tegenaan dan als je het net hebt geschoten.’
De catalogus, HITS, bevat op internet gegoogelde afbeeldingen van hun werk. Op One Group Show zijn daarnaast ook keurig ingelijste foto’s te zien, Polaroids en op behang gedrukte foto’s, afkomstig uit ‘een stuk of tien’ projecten, van 34.5 m2 tot Empty Bottles (foto’s van Chinezen die flessen opruimen, die door de fotografen op verschillende locaties als lokaas zijn neergelegd) en Don’t Smile Now… Save it for Later! (met een spiegel gemaakt in Londense pasfotohokjes).
groot Wassink: ‘Het afstudeerwerk van Ruben is nog wat traditioneel van aanpak, in ons latere werken zijn we veel meer met het medium zelf geen spelen. Dan gaat het er niet alleen meer om dat je ergens naar kijkt, maar ook dat je kijkt naar hoe je eigenlijk kijkt. Dat is sowieso een rode draad in ons werk.’
Lundgren: ‘Het is met de jaren gelaagder geworden. Maar we hebben nooit uit het oog verloren dat de eerste laag interessant moet zijn. Mijn moeder moet het ook leuk vinden. Het mag geen academische exercitie worden.’
groot Wassink: ‘Ik houd altijd de ouders van mijn vrouw voor ogen. Heel veel dingen waarmee wij bezig zijn, zijn niet interessant voor hen. Omdat je daarvoor een getraind oog moet hebben; meer en op een andere manier naar fotografie moet hebben gekeken. Zij vallen bijvoorbeeld voor de humor. En bij Tokyo Tokyo vinden ze het interessant om stad van verschillende kanten te zien. Ik vind het wel mooi als het op verschillende niveaus werkt.’
groot Wassink: ‘Voor het project This Land is Your Land, This Land is My Land hebben we aan de Zuidas een aantal plaggen uitgegraven en gefotografeerd en vervolgens bij het Kadaster uitgezocht wat ze precies kosten. Die foto’s zijn al te zien geweest in de stand van Van Zoetendaal op de fotobeurs Unseen. Toen iemand daar een print kocht, vertelden we hem dat er een heel verhaal achter zat. Het interesseerde hem niks. Hij vond het gewoon een mooi beeld.’
Lundgren: ‘Wij waren bang dat het project helemaal niet zou aanslaan, dat het te conceptueel was. Aan de andere kant: landschapjes op een redelijk formaat verkopen veel beter dan portretten, dat is een standaardregel.’
groot Wassink: ‘We nemen heel vaak iets heel dagelijks als onderwerp, en door onze manier van kijken geven we er een draai aan. Dan herken je in één keer wat het is. Maar er was ook iemand die dacht dat de plaggen een verwijzing zijn naar de Duitse schilder Albrecht Dürer, die in 1500 al studies van graspollen maakte. Toen wij hem vertelden dat niet onze eerste intentie was, droop hij teleurgesteld af. Dat is jammer. Het is namelijk niet per se géén referentie naar Dürer. Als het helemaal is afgebakend en je er alleen maar uit kunt halen wat wij erin hebben gestopt, is het plat. Als een werk goed is, is het intelligenter dan wij zelf zijn. Dan leer je zelf ook weer van het werk.’
One Group Show van WassinkLundgren. Van 25 januari t/m 17 maart in Foam, Keizersgracht 609 Tegelijkertijd is bij Van Zoetendaal een expositie te zien met de fotoboeken van WassinkLundgren. Oudeschans 67-F.
