Mads Mikkelsen over The Salvation: “Zweden, Belgen, Nederlanders… zij hebben Amerika gemaakt tot wat het nu is”
“Populair? Ik? Ik kan gewoon over straat in Denemarken, hoor. Sporters, zoals Caroline Wozniacki of Michael Laudrup, die worden pas verafgood. Alle acteurs die ik ken willen ook veel liever voetballer zijn. Daarom vond ik het ook zo spannend om in The Salvation tegenover Eric Cantona te staan.”
Mads Mikkelsen (Kopenhagen 1965) is de meest succesvolle Deense acteur van het moment. Nadat hij al opviel in films als Pusher en Open Hearts, beleefde Mikkelsen in 2006 zijn internationale doorbraak met zijn rol van de schurk Le Chiffre in de James Bond-film Casino Royale. Sindsdien wisselt hij Amerikaanse films als The Three Musketeers en series als Hannibal (Mikkelsen speelt Dr. Hannibal Lector) af met kleinere Deense en Europese films zoals Susanne Biers After the Wedding en Thomas Vinterbergs Jagten. Voor die rol, een kleuterleider wiens leven van het ene op het andere moment in een nachtmerrie verandert als hij van seksueel misbruik wordt beschuldigd, ontving Mikkelsen twee jaar geleden in Cannes de prijs voor de beste acteur.
“Dat was een complete verrassing. Ik zat in de zaal om een prijs in ontvangst te nemen voor Thomas Vinterberg, dacht ik. Toen mijn naam werd genoemd, wist ik niet wat me overkwam. Op weg naar het podium heb ik mijn speech aangepast. Het was een geweldige ervaring. En ik vind het nog steeds geweldig. Als ik een rotdag heb, kijk ik even naar mijn prijs en dan voel ik me direct weer een stuk beter.”
Dit voorjaar keerde Mikkelsen terug naar Cannes met The Salvation, een western van zijn landgenoot Kristian Levring. Daarin speelt hij Jon, een Deense pionier die aan het einde van de 19e eeuw naar Amerika is geëmigreerd en daar bloederig wraak neemt op de outlaws die zijn vrouw en zoontje hebben vermoord. “Ik ken Kristian al jaren en wilde al heel lang met hem werken. Maar het kwam er maar niet van. Het paste niet in mijn schema of de rollen waren niet geschikt. Dit paste wel. En zoals Kristian het me uitlegde, sprak het me ook erg aan. Het is geen Deense western, maar een film over twee Deense mannen in the middle of nowhere in Amerika. Dat is natuurlijk best een vreemde situatie, maar het snijdt wel hout; het Westen zat vol vreemdelingen. Zweden, Belgen, Nederlanders… zij hebben Amerika gemaakt tot wat het nu is.”
Zo idolaat als Levring is van het genre was Mikkelsen geenszins. “Ik heb zoals alle jongens van mijn leeftijd veel westerns gezien toen ik klein was. Maar ik hield eigenlijk meer van Bruce Lee en het kung fu-genre. Eigenlijk komt het op hetzelfde neer; de ingrediënten zijn hetzelfde: goed tegen kwaad, wraak en gerechtigheid. Ik ben er wel meer van gaan houden, nadat ik voor The Salvation westerns ben gaan terugkijken. Maar The Salvation mag dan een genrefilm zijn, dat betekent niet dat de personages geen herkenbare emoties hebben. Wat Jon overkomt is hartverscheurend, natuurlijk zint hij vervolgens op wraak. Het draait om heel directe emoties. Maar dat is als het goed is altijd zo, het had ook een zombiefilm kunnen zijn. Of een vampierfilm.”
“Ik benader al mijn rollen op dezelfde manier. Ik ga altijd op zoek naar het drama. Er gebeurt iets verschrikkelijks met die man; hij verliest alles wat hem lief is, en als hij volledig aan de grond zit, blijkt het allemaal nog erger te kunnen. En daar moet hij dan mee zien te dealen. Het zou een modern drama kunnen zijn, alleen schieten we met revolvers en rijden we op paarden. Ik kan dat een beetje. Het is als fietsen, dat verleer je ook nooit. Maar ik ben er niet heel goed in; omdat ik het niet van kleins af aan het gedaan, ben ik altijd weer bang. Dat kan ik goed negeren, maar het paard helaas niet. Die voelt dat instinctief. Mijn personages zijn altijd betere ruiters dan ik zelf ben; ik ben veel bedrevener in actie en stunts. Maar dit keer ging het eigenlijk best goed. Het paard deed precies wat ik wilde. En voor het eerst in mijn leven ben ik na de opnamen nog een flink stuk gaan rijden.”
Hij mag dan westerns hebben teruggekeken, hij heeft zich voor zijn rol niet laten inspireren door westerniconen, zoals John Wayne of Lee Marvin. “Zo werkt dat niet bij mij. Ik haal het altijd uit mezelf. Iedere keer weer op een andere manier. Als ik iets van mezelf kan gebruiken, licht ik dat uit, vergroot ik dat uit. Ik zeg niet dat ik zelf zo gereageerd zou hebben, maar ik begrijp Jons reactie. Hij is een vreedzame, hardwerkende kolonist, die denkt dat hij in Amerika zijn kinderen zal zien opgroeien en van zijn oude dag kan gaan genieten. Hij is zich er zeker niet van bewust dat hij een held zou kunnen zijn in een westernfilm, hij wordt gevormd door de omstandigheden. En hoe erg het ook is wat hij doet, hij denkt dat hij het goede doet. Ik herken dat wel. Dat moet ook, anders kan ik het niet spelen.”
Zijn rol was extra interessant, omdat Jon zo weinig woorden gebruikt, aldus Mikkelsen. “Het is film, een visueel medium. Toch wordt er vaak non-stop gesproken in veel films. Ik heb allebei gedaan; ik heb spraakwatervallen gespeeld en zwijgzame mannen. In de Vikingfilm Valhalla Rising bijvoorbeeld, en in de Franse western Michael Kohlhaas. Ik krijg daar nooit genoeg van; het spreekt me altijd weer aan om andere middelen dan taal te gebruiken om emoties over te brengen.”
