Luisteren naar het eiland
“We hebben in dertig jaar al verschillende stormen doorstaan”, aldus Joop Mulder, Oerols creatief directeur van het eerste uur. “Steeds opnieuw moesten we aantonen waarom Oerol steun verdient. En net nu we het gevoel hadden dat we in wat rustiger vaarwater waren aanbeland, komt er in één keer een nieuwe storm opzetten. En wat voor een. Toen Oerol dertig jaar geleden begon, hadden we nog een minister van Cultuur; daarna een staatssecretaris en nu hebben we te stellen met een saneringsambtenaar.”
Terschellings Oerol, Nederlands grootste locatietheaterfestival, viert vanaf vandaag zijn dertigste verjaardag. Een beetje in mineur; vorige week maakte staatssecretaris Halbe Zijlstra bekend dat het festival vanaf 2013 niet langer kan rekenen op 4 ton uit de ‘basis infrastructuur’, maar dat het moet gaan aankloppen bij het Fonds Podiumkunsten. Dat moet óók een flink deel van zijn budget inleveren en krijgt bovendien meer aanvragen te verwerken – niet alleen van Oerol, maar ook van gezelschappen die al jaren vaste gast op het eiland zijn, zoals De Appel en Tryater.
“Oerol behaalt 77% eigen inkomsten, maar in plaats van dat we daarvoor worden geprezen, worden we gestraft”, zegt algemeen directeur Marelie van Rongen, die aan haar eerste festival begint. Om haar woorden kracht bij te zetten, legt ze een rapport op tafel over de betekenis van de festivals in de basis infrastructuur, gemaakt door het gerenommeerde bureau Andersson Elffers Felix in opdracht van het ministerie van OCW.
Oerol wordt erin geprezen vanwege zijn cultureel ondernemerschap en krijgt bovendien lof toegezwaaid vanwege Atelier Oerol, de broedplaats voor jong talent. Van Rongen: “Je kunt zeggen: het is maar vier ton. Maar het is wel meerjarig vier ton. En die vier ton is het fundament waarop we bouwen. Als dat fundament weg valt, bouw je op los zand.”
Van Rongen is bezig de Tweede Kamer te bestoken, en wil de komende dagen ‘de kracht Oerol’ laten zien. Dat gebeurt middels 43 theatervoorstellingen en 25 theatrale en beeldende ‘paspoortprojecten’. “28 van die 43 zijn spiksplinternieuw. Dat zorgt voor een gigantische energie”, aldus Kees Lesuis, die sinds 2006 artistiek leider van het festival is. “Het zijn urgente voorstellingen; verhalen die ergens over gaan, die per se verteld moeten worden. Door jonge, ondernemende groepen, die de kunst vooruit helpen. Met minimale middelen zetten ze enorme dingen neer op het eiland.”
‘Het geluid van een eiland’ is het thema van deze editie. Mulder: “Het veelzijdige Terschellinger landsschap vormt nog steeds het uitgangspunt, maar nu nodigen we iedereen uit er niet alleen naar te kijken, maar om ook eens goed te luisteren. Naar de geluiden die het eiland ons brengt en waar wij zelf ook onderdeel van zijn. Het geluid van de wind en de zee, van vogels, bomen en het gras. Maar ook van de mens. Letterlijk en figuurlijk, in een maatschappelijke context en van alles wat ons bezighoudt.”
De klanken komen uit alle windstreken. De Keulse muzikant annex kunstenaar Andreas Hirsch werkt aan een soundscape die in 2013 gebruikt moet worden in een voorstelling van de Amerikaanse regisseur Robert Wilson. De vooronderzoeken zijn deze editie al te horen. Of neem Harmonic Fields van het Franse gezelschap Lieux Publics & Cie, een kruising tussen een concert, een performance en een landschappelijke werk. Lesuis: “Dat is het geluid van het eiland in optima forma. Want de 500 instrumenten worden in beweging gezet door de wind. En de wind is van Terschelling.”
De Peking Opera Troupe Beijing is neergestreken in Oosterend. Het kan niemand ontgaan; overal hangen rode vlaggen en lampionnen, en de straatnamen zijn in het Chinees vertaald. Ze brengen geen volledige opera, maar, op speciaal verzoek van Mulder, drie fragmenten uit verschillende opera’s. “Het is een enorm spektakel, vol acrobatiek en kung-fu, waarmee we de kleurrijkheid van de Peking Opera willen laten zien. Het is eigenlijk een schot voor de boeg. Door de traditie van China ruimte te geven op Oerol, brengen we de communicatie tot stand die er uiteindelijk toe moet leiden dat we straks de Chinese avant-garde op Terschelling kunnen verwelkomen. Je moet ergens beginnen. Maar het is niet zo maar een kleurrijke voorstelling. Er zit wel degelijk een visie achter.”
Terschellings Oerol duurt t/m 26 juni.
