jpekker

Kunst in de bios

Vincent van Gogh-A New Way of Seeing

“Koop dan zelf een Rembrandt. Een museum is geen stiltezone,” stelde Rijksmuseum-directeur Wim Pijbes nadat hij een brief had ontvangen van een boze Late Rembrandt-bezoeker die vond dat het voor de Rembrandts te druk was voor contemplatie.

Het gaat goed met de Nederlandse musea. Zo goed, dat bezoekers in de rij moeten staan om binnen te komen, een time-slot krijgen toegewezen, en eenmaal binnen over de schouders van anderen naar de schilderijen van Rembrandt, Van Gogh, Rothko of Matisse moeten kijken.

Maar er zijn andere manieren om de blockbusters te bewonderen. In alle rust, met deskundig commentaar. Pathé Art: Exhibition on screen heet het initiatief waarmee Pathé grote internationale kunstexposities en musea naar het witte doek brengt. “Voortaan hoeft u niet meer op reis of lang in de rij te staan om unieke tentoonstellingen of musea te bezoeken. Met Pathé Art kunt u genieten van grote meesters op het witte doek, in een fenomenale beeldkwaliteit. Daardoor lijkt het alsof u er toch zelf bij aanwezig bent,” aldus de ronkende flyer.

De Hermitage in Sint-Petersburg, het verbouwde Mauritshuis en Vermeers Meisje met de parel, de Sixtijnse kapel en Late Rembrandt waren eerder dit jaar al in de bioscoop te zien; deze week staat een documentaire geprogrammeerd over het Amsterdamse Van Gogh Museum.

hero_banner_vangogh

Vincent van Gogh – A new way of seeing is gemaakt door de Australische regisseur David Bickerstaff en de Britse filmmaker en producent Phil Grabsky. Met medewerking van het Van Gogh Museum. Zoveel medewerking dat het een opdrachtfilm lijkt, waarmee het museum haarfijn uit de doeken kan doen waarom het zijn vaste collectie in een compleet nieuwe opstelling presenteert.

Museumdirecteur Axel Rüger zegt dat met de nieuwe museumopstelling verder wordt gekeken dan De Zonnebloemen, en verder dan de mythes rondom Van Goghs afgesneden oor en zelfmoord. De Duitser praat Engels, de film is gemaakt voor de internationale markt.

Vervolgens komt een karrenvracht curatoren, researchers, kunsthistorici en andere experts aan het woord. De een vertelt dat de brieven van Van Gogh van onschatbare waarde zijn voor onze kennis over zijn kunstenaarschap. De ander oppert dat zijn tekeningen de sleutel in het oeuvre van Van Gogh zijn, een derde zegt naar aanleiding van zijn talrijke zelfportretten dat Van Gogh gewoon het model schilderde dat hij het beste kende. En allemaal spreken ze zijn achternaam op een andere manier uit; de een zegt heel aanstellerig Fengoow, de ander zegt gewoon Van Gggoggg, met harde Nederlandse g’s.

De pratende hoofden worden afgewisseld met scènes waarin de Britse film- en televisieacteur Jamie de Courcey een wel heel getormenteerde Van Gogh neerzet, en beelden van de plekken die een belangrijke rol speelden in Van Goghs leven – erover klinken dagboekfragmenten, voorgelezen door Jochum ten Haaf (die Van Gogh speelde in de Britse theaterproductie Vincent in Brixton). De ronkende (‘een van ’s werelds meest geliefde kunstenaars’, ‘een unieke collectie’, ‘creatief gefilmd’,volledige en ongekende toegang tot de schatten van het museum’), brave film is dicht gesmeerd met muzak van Asa Bennett.

Portrait-of-Frederick-Rihel-on-Horseback-REMBRANDT

Heel veel schilderijen komen er niet in beeld. En als ze al in beeld komen, is het niet heel spectaculair. In de meeste gevallen glijdt de camera langzaam langs de museummuren, waardoor de schilderijen objecten blijven. Slechts een enkele verdwijnt de lijst uit beeld en wordt er ingezoomd op details – en krijgt het commentaar van de curatoren meerwaarde.

De Amerikaanse meester Frederick Wiseman filmt in zijn documentaire over de National Gallery, het vermaarde museum aan Trafalgar Square in Londen, de schilderijen van Leonardo da Vinci, Rubens, Rembrandt, Titiaan, Turner en Vermeer wel consequent binnen de lijst. Waardoor het levendiger en intenser wordt, en de kijker ín de wereld van het schilderij terecht komt. Het maakt zijn film vele malen interessanter dan de Exhibition on screen-productie Rembrandt – The Late Works, die tot stand kwam met medewerking van de National Gallery en het Rijksmuseum (Wim Pijbes is er overigens niet in te zien…). Zoals Oeke Hoogendijks meermaals bekroonde documentaireserie Het nieuwe Rijksmuseum ook veel boeiender en onthullender is, en Russian Ark, Aleksandr Sokoerovs meesterwerk over de Hermitage, het ruimschoots wint van Hermitage Revealed.

Dar neemt niet weg dat de Exhibition on screen-films informatief zijn, en dat de bioscoop een prima plek is om alle informatie tot je te nemen. Maar daarna moet je zo snel mogelijk de rij in om in je toegewezen time-slot de werken in het echt te bekijken…

Vincent van Gogh – A new way of seeing is do 30/4 te zien in Pathé City. Meer informatie op pathe.nl/special/art