jpekker

Je hebt geen idee waar je naar kijkt

Een zo persoonlijk mogelijke film moest hij maken, vertelde regisseur Sam de Jong bij de presentatie van de eindexamenfilms van de Filmacademie, afgelopen maandag in EYE. Het was hem meermaals ingeprent door zijn docenten. Maar wat dat dan was, een persoonlijke film? “Moest ik de camera op mezelf richten? Een autobiografische film maken? Ik ben er gelukkig op tijd achter gekomen dat het het belangrijkste is dat je een film maakt die je aan ’t hart gaat.”

De Jong maakte Magnesium, over een jong meisje in een arena – de topturnwereld – waarvan hij weinig tot niets wist. Het is met afstand de beste film van Lichting 2012. De structuur – de film is onderverdeeld in vijf dagen; de aanloop naar de kwalificatiewedstrijden voor het Europees Kampioenschap – is slim, het script van Shady El-Hamus geeft precies voldoende informatie, en de montage is meesterlijk. De cameravoering lijkt op die van de films van de gebroeders Dardenne, Le fils met name, maar dan wat ruiger. Samira Maas overtuigt in een prettig onnadrukkelijke bijrol als turncoach, de debuterende Denise Tan (een turnster; De Jong vond haar op Facebook) is overweldigend als de vastberaden turnster.

Op het affiche (gemaakt door Machine) staat het meisje niet. Dat is blauw, met een diagonale rode balk of bies. Eroverheen ligt wit poeder waarin de titel is geschreven, uit de losse pols, zoals op een beslagen ruit. Als je niet weet waar de film over gaat, heb je geen idee waar je naar kijkt. Met voorkennis zou je kunnen deduceren dat de achtergrond een turnpakje is en het witte poeder magnesium (dat het zweet absorbeert, de handen stroef maakt en een turner meer grip oplevert aan bijvoorbeeld de rekstok).

Machine maakte eerder een liggende variant, waarop Tan met enige moeite wel te herkennen is. Niet turnend overigens, maar slechts haar indringende blik, in een blauw vlak. Die poster mocht niet van de Filmacademie, die de posters van alle afstudeerfilms in een keer bij dezelfde drukker laat drukken. Waarom niet is een raadsel; het formaat is eender en in EYE mogen de posters sowieso niet opgehangen worden. Niet staand en niet liggend – stringente regels van de Oostenrijkse architecten.

Het definitieve staande affiche van Magnesium is een uitsnede van het liggende affiche. Het doet zoals gezegd nauwelijks recht aan de film, maar is op zichzelf een sterk en prikkelend ontwerp, iets wat van de meeste andere posters niet kan worden gezegd, terwijl er net als de afgelopen jaren een aantal gerenommeerde posterontwerpers is ingeschakeld. Gijs Kuijper, bijvoorbeeld, maakte de poster voor De club van lelijke kinderen (een soort kruising tussen De griezelbus en Dik Trom), Susanne Keilhack van ShoSho maakte de niet al te geïnspireerde affiches voor 9/11 A Love Story, Sisters, Wolvenpad en Roem.

Alles kan en alles mag, de eindexamenfilms hoeven immers niet aan een publiek te worden ‘verkocht’, en toch lijken veel posters op elkaar. Lost and Found heeft nog wel enige esthetische kwaliteit (een hand houdt een oude foto op, die naadloos overgaat in de stad op de achtergrond. Maar ook deze poster geeft de kijker geen clou wat hem te verwachten staat. Het zou even goed een documentaire kunnen zijn.

Op het affiche van Het lot van Lotte Lammers staan de contouren van twee jonge meisjesgezichten. Op de achtergrond is om ondoorgrondelijke redenen een soort stippenpatroon gezet, terwijl in de beginbeelden van de film – een thriller – de achtergrond passend bloedrood is (de meisjes kotsen heel grappig over de naam van de Filmacademie).

Het kan altijd erger. De poster van Morgan Knibbe’s A Twist in the Fabric of Space – een gewaagd, prettig-pretentieus essay waarin Georges Bataille én de halve filmgeschiedenis worden geciteerd – probeert de complete film in vier beelden samen te vatten. Uit elk deel van het vierluik is een beeld gekozen, en ook de tussentitels kwamen op de poster terecht. De filmtitel is in hetzelfde, totaal onleesbare handschrift gezet. Je hebt geen idee waar je naar kijkt, en dat is doodzonde, want A Twist in the Fabric of Space bevat meer dan genoeg ijzersterke, prikkelende beelden die voor de hele film kunnen staan.

De eindexamenfilms zijn te zien tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival, t/m 15 juli in EYE.