Japanse kunstenaars Taturo Atzu gunt Amsterdammers ander perspectief op de stad
Terwijl werkmannen nog bezig zijn de laatste platen op de vloer te schroeven, staat de Japanse kunstenaar Taturo Atzu – hippe zonnebril, zwarte haren met gebleekte lokken, geruite blouse en ruige Adidas-sneakers – van het weidse uitzicht te genieten op zijn platform bovenop de Oude Kerk; de dertig meter hoge constructie meet driehonderd vierkante meter en biedt uitzicht in alle windrichtingen. “Vanaf hier is de stad veel minder hectisch; als je goed kijkt, zie je dat het eigenlijk heel ritmisch is.”
Toen hij drie jaar geleden op uitnodiging van Jacqueline Grandjean, de directeur van de Oude Kerk, over de Wallen rondzwierf, vond Taturo Atzu (Nagoya, 1960; voorheen noemde hij zich Tazu Rous, Tatzu Nishi, Tazro Niscino, Tatzu Oozu en Tatsurou Bashi) de straatjes juist zo smal en benauwd. Grote open pleinen kon hij ook nergens vinden, dus hij besloot dat hij een open plek wilde creëren. En omdat Amsterdam zo weinig hoge gebouwen heeft, vond hij het een prikkelende gedachte zijn platform bovenop de monumentale, 13e-eeuwse Oude Kerk te plaatsen, zodat bezoekers een andere, nieuwe blik op hun stad zouden krijgen.
Atzu, die in New York een huiskamer bouwde om een Columbus-beeld en, onder nog veel meer, in Gent een hotel op de St. Pieters liet verrijzen, wijst op de zitkuil rond de torenspits met het angelusklokje, die nog net boven zijn enorme bouwwerk uit steekt. “Dit is het grootste werk dat ik ooit heb gemaakt”, zegt hij trots. “Het platform bevindt zich hoger dan de kerk zelf, de titel The garden which is the nearest to god lag dan ook voor de hand.”
Dan gaat hij voor naar het huisje met grachtengordelgroene voordeur dat aan de andere kant van het platform staat. De boekenkast staat vol werken met informatie over het oudste gebouw van Amsterdam, aan de muur hangen fraaie etsen van de Oude Kerk. Maar het allermooist is de met bladgoud bedekte engelvormige windwijzer, die pontificaal op het tafeltje in de modern ingerichte woonkamer staat. “Als je op de bank zit, bevindt de windwijzer zich op ooghoogte”, zegt Atzu. “Die zie je nooit meer op deze manier. Ook omdat-ie normaal buiten staat, en nu binnen. Het publieke is privaat geworden.” “Hij laat je echt op een andere manier naar erfgoed kijken”, vult Grandjean tevreden aan.
Toch waren de reacties niet alleen maar positief toen de plannen bekend werden. “Als hedendaagse kunst iets is om een hartverzakking van te krijgen, slaagt de directeur van de Oude Kerk daar heel goed in”, meende Walther Schoonenberg namens de Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad. Atzu is op de hoogte van de kritiek. “Ik geloof dat er vooral kritiek was op de steigerconstructie, omdat de kerk al zo lang in de steigers had gestaan vanwege restauratiewerkzaamheden. Ik beschouw de Oude Kerk als zeer waardevol cultureel erfgoed. Het is vakmanschap, ik ben echt onder de indruk van de architectuur. Het is heilig, maar ook weer niet, vind ik. Kunst hoeft ook niet mooi te zijn. Kunst moet mensen op ideeën brengen.”
Nu alles er staat moeten de mensen maar komen kijken, vindt Atzu. “Misschien veranderen ze wel van menig terwijl ze de trap op lopen. Dat is wat ik zou willen, dat alle Amsterdammers, ook degenen die kritiek hadden, een keer naar boven komen.” Met een lachje: “Maar niet allemaal tegelijk.”
Zelf was hij in ieder geval heel tevreden toen hij zijn tekentafelconcept in werkelijkheid kon aanschouwen. “Ik ben een kunstenaar, geen architect. Ik bedenk iets, maar in dit geval hebben anderen berekend of het ook uitvoerbaar was.” “Daar hebben we de hulp van een groot aantal zeer capabele mensen voor ingeroepen, vult Grandjean hem aan. “Want wat hij wilde was eigenlijk onmogelijk, omdat het zo’n oud en waardevol gebouw is.”
“Er is eigenlijk maar één ding misgegaan” zegt Atzu terwijl hij naar de huiskamerraampjes wijst. “Er zit nog afplaktape op de ramen. Aan de buitenkant, waar je nu onmogelijk nog bij kunt komen.”
Grandjean kijkt geschrokken. Dan moet er maar een raampje worden ingeslagen, zegt ze. Dat kan nog wel worden vervangen, de officiële opening is vrijdag pas.
The garden which is the nearest to god van Taturo Atzu. T/m 6/9, dagelijks geopend van 10.00-18.00 uur. Toegang 10 euro.
