jpekker

Jan Luijkenstraat 1, 1071 CJ Amsterdam. 6 maart 2013, 10.21 uur.

Verwarring bij de achteringang van het Rijksmuseum, op de hoek van de Hobbemastraat en de Paulus Potterstraat. “Staat u op ‘continue’ of op de weeklijst?,” wil een van de beveiligers weten. “Wij zijn hier al jaren aan het draaien,” legt regisseur Oeke Hoogendijk uit. “We moeten naar de Middeleeuwen. En we weten de weg.”

De beveiliger laat zich niet zo makkelijk overtuigen en mompelt was in zijn portofoon. “Wij hebben nooit beveiliging,” zegt cameraman Sander Snoep. “Dat zou voor het eerst zijn.”

Even later staat het sein op groen; de crew mag zonder begeleiding naar de Middeleeuwen. Na een wandeling door eindeloze gangen, langs de apparatuur van Jan de Bont, die een commercial voor voor het museum opneemt met Ruud Gullit, en de nieuwe, enorme entree van de Spaanse architecten Cruz en Ortiz naast het vermaledijde fietserstunneltje, belanden Hoogendijk, Snoep en geluidsman Mark Wessner in de krochten van het Rijksmuseum, waar conservator Frits Scholten – opgestroopte mouwen, witte handschoentjes – bezig is vitrinekasten in te richten.

“Dat gewei was toch van de zoon van Karel de Grote?,” vraagt Hoogendijk, wijzend op een rijk gedecoreerd gewei van een eland, dat recent werd teruggevonden in het depot en bij die gelegenheid zelfs De Wereld Draait Door haalde. “Nee, dat is wat te kort door de bocht,” antwoordt Scholten. “Het is inderdaad gevonden in de graftombe van Lodewijk de Vrome, een zoon van Karel de Grote. Maar onderzoek heeft uitgewezen dat het daar pas na zijn dood is neergelegd. Het gewei heeft in ruim duizend jaar een reis gemaakt van Metz naar Sint Petersburg naar Amsterdam.”

“Ho ho,” maant Hoogendijk. “Niet alles nu al vertellen, Frits. Nog even wachten tot de camera draait.” Als Snoep en Wessner zich hebben geïnstalleerd hangt Scholten het waardevolle stuk aan een iel haakje in een vitrinekast. Hij kijkt nog eens goed of het helemaal goed hangt en plaatst dan in een razend tempo twee ivoren kistjes, een Islamitisch bekken en een jachthoorn van olifantentand in de kast. “Het ziet er allemaal fantastisch uit, Frits, maar het gaat me allemaal veel te snel,” zegt Hoogendijk. Lachend: “Ze hadden me al gewaarschuwd voor je tempo.”

Scholten plaatst de Middeleeuwse voorwerpen een aantal keer opnieuw in de vitrinekast; de conservator past en meet en kijkt als een volleerd acteur. Daarna vertelt hij voor de camera nog twee keer het boeiende relaas over de geschiedenis van het gewei.

Als de camera weer draait, klinkt opeens het krakende geluid van een portofoon. Twee bewakers steken hun neus om de hoek. “Zou het misschien wat stiller kunnen? Wij zijn bezig met opnames,” zegt Hoogendijk. “Wij zijn hier ook aan het werk,” antwoordt de bewaker. Als hij iets onduidelijks heeft doorgegeven aan de meldkamer, vervolgt hij zijn weg. “Dank voor uw geduld.”

Hoogendijk legt uit dat ze nergens meer van op kijkt. “Het Rijks is een enorm instituut met héél veel afdelingen.” Ze is al negen jaar bezig met haar documentaire-project; toen ze begon met filmen was de sloop net begonnen en Ronald de Leeuw nog directeur. Inmiddels is ze er wel 200 keer geweest en schoot ze al meer dan 300 uur materiaal. “Toen ik begon dacht ik dat ik in één of twee jaar wel klaar zou zijn. Ik had buiten de welstandscommissies, failliete bouwbedrijven en boze fietsers gerekend.”

In de aanloop naar de opening van het Rijksmuseum op 13 april a.s. wordt eerst Oeke Hoogendijks documentaire Het nieuwe Rijksmuseum in twee delen herhaald in Het uur van de wolf. In Het nieuwe Rijksmuseum, in 2010 bekroond een Beeld en Geluid Award in de categorie cultuur en genomineerd voor het Gouden Kalf voor Beste Lange Documentaire, wordt de eerste vier jaar van de verbouwing gevolgd. Vervolgens zijn de twee nieuwe delen te zien op televisie. Met het nieuwe materiaal maakt Hoogendijk ook een bioscoopversie, Clair Obscur, die, als alles goed gaat, eind 2013 eerst op het IDFA en aansluitend in de filmhuizen te zien zal zijn.

Het nieuwe Rijksmuseum | Scenario en regie: Oeke Hoogendijk | Camera: Sander Snoep, Gregor Meerman | Montage: Gys Zevenbergen | Productie: Column Film | Muziek: Maurice Horsthuis (uitgevoerd door het Nederlands Symfonieorkest, Elastic Jargon, Quartet Quinetique en Orkest Amsterdam Drama) | Kleur, 2×54’ | Omroep: NTR (Het uur van de wolf) | Distributie: Column Film | Te zien: Deel 3 op 7 april, Deel 4 op 14 april 20.25, beide om 20.25 uur op Nederland 2.

De rubriek Actie! verschijnt maandelijks in de Filmkrant. Suggesties? Stuur een mail. Foto’s Bob Bronshoff.