“Jagten is fictie. Het is een product van mijn zieke fantasie”
“Ik vind de titel eerlijk gezegd een tikje banaal; je hoeft niet gestudeerd te hebben om de symboliek te begrijpen. Maar hij is wel solide. Hij hield ons tijdens het schrijven op het juiste spoor; door de titel hielden we voor ogen waar de film precies over gaat. Deze titel gaf ons bovendien de kans om de rituelen van de jacht uit te diepen. Er wordt vooral gejaagd door groepen mannen. Dat vind ik mooi; dat konden we goed gebruiken in de film. Nee, ik jaag zelf niet. Ik geloof niet dat ik in staat ben een ander levend wezen om te brengen.”
In Jagten van de Deense regisseur Thomas Vinterberg (Kopenhagen, 1969) verandert het leven van de brave kleuterleider Lucas (Mads Mikkelsen) van het ene op het andere moment in een nachtmerrie als hij door een van zijn pupillen, het dochtertje van zijn beste vriend nota bene, valselijk wordt beschuldigd van seksueel misbruik. In het kleine dorp volgt een ware heksenjacht; ook zijn vrienden laten hem keihard vallen. “Waar rook is, is normaal gesproken vuur. In mijn film niet. Er is heel veel rook, maar geen vuur. Lucas is onschuldig. Voor mij is Jagten een film over het verlies van onschuld.”
“Er zijn bij dit soort zaken vaak veel mensen betrokken” weet Vinterberg. “En ze hebben allemaal de beste bedoelingen. De crècheleidster moet een beslissing nemen. Zij denkt dat ze het juiste doet voor het kind, dat ze haar op deze manier het beste beschermt. Het jonge meisje denkt ook dat ze het juiste doet. Zij liegt, min of meer om de volwassenen om haar heen niet teleur te stellen. Het verhaal gaat vervolgens rond als een virus, en plotseling ziet ze haar moeder huilen als gevolg van die leugen. Ze moet naar een psycholoog, er wordt iemand opgesloten. De illusie wordt werkelijkheid.”
“Eigenlijk zijn er alleen maar verliezers,” vervolgt Vinterberg. “Met Lucas als voornaamste slachtoffer natuurlijk. Hij gelooft oprecht dat de nachtmerrie zal ophouden; dat alles weer normaal zal worden. Maar de geest is uit de fles, er is geen redden meer aan.”
Het idee voor Jagten is al jaren oud. Na het enorme succes van Festen werden Vinterberg talloze suggesties voor films aan de hand gedaan. Zo stuurde een befaamde Deense psychiater hem een omvangrijk dossier, met het dringende verzoek of hij eens een film wilde maken waarin ‘de andere’ kant van misbruik wordt belicht. “Ik had het destijds veel te druk. Ik heb hem vriendelijk bedankt en het dossier ongelezen gearchiveerd. Acht jaar later, ik had net een scheiding achter de rug, vond ik dat ik zelf een psychiater nodig had en wilde ik hem weer opzoeken. Toen leek het me wel zo netjes om het eerst even te lezen. Ik was diep onder de indruk. Ik voelde direct dat ik deze film moést maken.”
Dat Jagten aan talrijke waargebeurde zaken wordt gekoppeld, is onterecht, aldus Vinterberg. “Ik ben de meeste zaken wel tegengekomen tijdens onze research, maar ze hebben niet model gestaan. Jagten is fictie. Het is een product van mijn fantasie. Van mijn zieke fantasie, zou je kunnen zeggen. Als alle procedures op de kleuterschool op de juiste manier waren gevolgd, was er waarschijnlijk geen film geweest. Dan was er helemaal geen drama.”
De kleine Klara wordt gespeeld door nieuwkomer Annika Wedderkopp. “Ze is een gezond, stevig meisje; alle aandacht vond ze fijn, maar ze werd er niet vervelend door. Ze begreep dat er iets wreeds gaande was, maar dat we haar niet alles konden uitleggen. Na iedere heftige scène zat ze lekker te spelen in een hoekje. Het was als sport voor haar, ze wilde er gewoon heel goed in zijn.”
Vinterbergs landgenoot Mads Mikkelsen, nog het bekendst als schurk in de James Bond-film Casino Royale, is formidabel als de halsstarrige man wiens leven door een leugen wordt verwoest; op het afgelopen festival van Cannes werd hij volkomen terecht bekroond als beste acteur.
Vinterberg zelf werd daar in 1998 al onderscheiden met de Speciale Juryprijs voor Festen. Vervolgens maakte hij films als It’s all about love (2003) en Submarino (2010), die op veel minder bijval konden rekenen. Waar hij al die jaren was, wilde een journaliste in Cannes weten. Vinterbergs alleszeggende antwoordt: “Ik was er al die tijd. Jullie waren er niet”.
Jagten van Thomas Vinterberg draait nu in de Nederlandse bioscopen.
