“It’s like a Greek tragedy, only I’m the subject”
In de documentaire Tyson vertelt de bokser Mike Tyson over zijn jeugd in Brooklyn, zijn allereerste gevecht met een jongen die het had gewaagd de kop van een van zijn duiven te trekken, zijn carrière én zijn vele ontsporingen. De meeste worden afgedaan als ‘black-out’. De Amerikaanse regisseur James Toback spreekt de bokser niet tegen.
Even voor het plaatje: Mike Tyson, dat is toch die bokser die Evander Holyfield tijdens een titelgevecht tot twee keer toe in zijn oor beet en drie jaar in de gevangenis zat wegens verkrachting?
Klopt. Maar dat was in zijn nadagen. Aan het begin van zijn carrière sloeg hij de ene na de andere tegenstander tot moes. In 1986 werd hij de jongste wereldkampioen zwaargewicht; tegenstander Trevor Berbick ging binnen de kortste keren knock-out.
En wat is de connectie tussen de bokser en regisseur Toback
Ze kennen elkaar al twintig jaar. Toen Tyson weer eens in rehab zat, vroeg Toback of hij een documentaire over hem mocht maken. Een documentaire over een leven waarop je niet trots kunt zijn. Tyson stemde toch toe; omdat hij toch geen kant op kon en omdat hij Toback vertrouwde.
Wat is er te zien in Tyson?
Toback zet de toon met een aantal knock-outs, en er is archiefmateriaal van de legendarische bokscoach Cus D’Amato, die de 12-jarge Tyson onder zijn hoede neemt. Maar meestentijds is Tyson aan het woord. In razendsnel gesneden scènes, soms in splitscreen, geregeld voorzien van een stevige beat. Hij zit op een witleren bank met kussens met tijgerprint. Op zijn gezicht heeft hij een enorme Maori-tatoeage. En hij slist een beetje.
Wat heeft hij te zeggen over zijn ontsporingen?
Tyson vertelt onomwonden dat hij tijdens het legendarische gevecht met de Jamaicaanse zwaargewicht Trevor Berbick aan gonorroe leed, opgelopen bij ‘een goedkope hoer’. Zijn eerste verliespartij, in 1990 tegen Buster Douglas in Japan, was een rechtstreeks gevolg van ‘ongebreidelde seks met vreselijk veel vrouwen, in combinatie met veel te weinig trainingen’.
En wat zegt hij over het grootste dieptepunt in zijn leven: de veroordeling na een rechtszaak die voormalig miss Black America Desiree Washington tegen hem had aangespannen?
Tyson spreekt nog altijd van een ‘pertinente leugen’; hij heeft Washington niet verkracht. ‘Ik heb mezelf heel slecht gedragen, en veel vrouwen misbruikt, maar haar absoluut niet.’ Tyson verdween drie jaar achter de tralies. Sindsdien is zijn geloof in de mensen weg, aldus Tyson.
De documentaire is niet in de Nederlandse bioscopen te zien geweest en ook niet op het Rotterdamse filmfestival of op het documentairefestival IDFA. Is het eigenlijk wel wat?
Hij was goed genoeg voor Cannes, het meest prestigieuze filmfestival van de wereld. De film werd er onderscheiden met een speciaal in het leven geroepen ‘Knock-Out’ Award.
Wat vond Tyson er zelf van?
‘Ik ben overweldigd’, fluisterde de kolossale Tyson terwijl hij in een drie maten te grote smoking zenuwachtig van zijn ene op zijn andere voet stond te hupsen. Hij leek het nog te menen ook. ‘Ik dacht dat ik op een bootleg terecht zou komen, die voor een dollar op de hoek van de straat te koop zou zijn. Nu sta ik hier in Cannes. Ik had geen idee van de omvang van dit evenement. Ik voel me kwetsbaar.’
En de documentaire, had hij daar nog iets over te zeggen?
‘Ik heb helemaal niet nagedacht over de vragen die mij in de film gesteld zouden worden. Ik heb er eigenlijk helemaal niet over nagedacht. Toen ik de film voor het eerst zag, schaamde ik me voor sommige antwoorden. It’s like a Greek tragedy, only I’m the subject.’
Tyson van James Toback. Maandag 26 maart, 23.40 uur, Canvas.
