Iep!: een Ellen Smit-film
De Nederlandse jeugdfilm Iep! is geselecteerd voor het Generation Kplus-programma, een van de competitieonderdelen van het Kinderfestival van de Berlinale. De Nederlands-Belgische coproductie, gebaseerd op het meermaals bekroonde kinderboek van Joke van Leeuwen over het vogelmeisje Viegeltje, werd geregisseerd door Rita Horst. Haar naam verdween echter van de aftiteling nadat ze een kort geding verloor van producent Lemming, die een veel kortere versie wilde uitbrengen. Nu staat Ellen Smit vermeld als regisseur, een oudbakken pseudoniem dat verwijst naar Alan Smithee.
Alan Smithee staat te boek als regisseur van films als Stiches (1985), Ghost Fever (1987), Appointment with Fear (1987), Bloodsucking Pharaohs in Pittsburgh (1991) en Le Zombi de Cap-Rouge (1997). Het zijn naar alle waarschijnlijk geen titels die een belletje doen rinkelen; de meeste hebben de Nederlandse bioscopen nooit gehaald, want het betreft hier danig mislukte, met ruzie omgeven producties. En de regisseur Alan Smithee bestaat helemaal niet. Alan Smithee was jarenlang het enige door het Directors Guild of America erkende pseudoniem voor regisseurs die om wat voor reden dan ook hun eigen naam niet op de aftiteling wilden hebben.
De naam ontstond in 1967, toen Don Siegel na 25 opnamedagen scenarioschrijver Robert Totten verving als regisseur van de western Death of a Gunfighter. Geen van beiden was tevreden met het uiteindelijke resultaat, en geen van beiden wilde zijn naam aan de film verbinden. Toen Death of a Gunfighter in 1969 alsnog werd uitgebracht, was de The New York Times overigens enthousiast, met name over de onbekende Smithee. ‘Knap geregisseerd’, schreef de krant.
In 2000 ‘overleed’ Alan Smithee. Op de aftiteling van Supernova – een mislukte film over een paramedisch ruimteschip, dimensiesprongen en plasmaversnellingen – staat voor het eerst de naam van zijn opvolger: Thomas Lee. Het Directors Guild of America had voor dit nieuwe pseudoniem gekozen omdat Alan Smithee na An Alan Smithee Film: Burn Hollywood Burn (1997) te bekend was geworden.
An Alan Smithee Film: Burn Hollywood Burn, geschreven door Joe Eszterhas (Basic Instinct, Showgirls), is bedoeld als Hollywood-satire, waarin de strijd tussen producenten en regisseurs het moet ontgelden. Eric Idle speelt een onbeduidende editor die zijn regiedebuut mag maken met een 220 miljoen dollar kostend spektakelstuk met Whoopi Goldberg, Sylvester Stallone en Jackie Chan in de hoofdrollen. Na ruzie met de producent wil hij zijn naam van de credits. Er is echter een probleem: de regisseur heet écht Alan Smithee.
Toen Arthur Hiller, de regisseur van An Alan Smithee Film: Burn Hollywood Burn, eveneens besloot zijn naam van de credits te verwijderen, werd gedacht aan een goedkope publiciteitsstunt. Burn Hollywood Burn is echter zo bar en boos dat moeilijk aan Hillers oprechte bedoelingen kan worden getwijfeld. Niet voor niets werd Burn Hollywood Burn bekroond met een Golden Raspberry, de prijs voor de slechtste film van het jaar, en scoorde de film hoge ogen in de verkiezing van slechtste film van het decennium.
Iep! draait vanaf 17 februari in de Nederlandse bioscopen. Het filmfestival van Berlijn is van 11 tot 21 februari 2010.
