Hito Steyerl, Ben Rivers en Wang Bing – allen winnaars van de Eye Art & Film Prize – zijn nu te zien in filmmuseum Eye. ‘Het grensvlak tussen kunst en film’ blijkt een breed begrip te zijn.
Haar werk wordt nu eindelijk in Eye getoond, samen met dat van de winnaars van 2016 en 2017, Ben Rivers en Wang Bing, en Steyerl is kortgeleden door het invloedrijke Britse ArtReview uitgeroepen tot ‘de machtigste persoon in de kunstwereld’ – als eerste vrouwelijke kunstenaar, vanwege haar ‘hardnekkige uitgesprokenheid en academische strengheid waarmee ze internationale agenda’s kritisch beïnvloedt’.
De Eye Art & Film Prize, die drie jaar geleden in het leven werd geroepen door Eye en het Paddy and Joan Leigh Fermor Arts Fund, is bestemd voor een kunstenaar die zich met zijn of haar oeuvre begeeft op het grensvlak tussen kunst en film, hetzij qua onderwerp, hetzij qua vorm. De winnaar ontvangt 25.000 pond, bedoeld voor het maken van nieuw werk.
Het grensvlak tussen kunst en film; het is een even vaag als ruim begrip, dat meestentijds van stal wordt gehaald om het werk te omschrijven van filmende kunstenaars als Isaac Julien, Jesper Just, de Vlaming Nicolas Provost, de Amsterdamse Brit Steve McQueen, Fiona Tan, Marijke van Warmerdam of Gerald van der Kaap. Of van filmmakers die de stap maken naar de galerie of de museumzaal.
Dat ‘het grensvlak tussen kunst en film’ een breed begrip is, blijkt ook uit de tentoonstelling in Eye. Hito Steyerl noemt zichzelf consequent filmmaker, omdat ze ‘kan tekenen noch beeldhouwen’, maar haar werk is vrijwel alleen te zien in musea en op grote kunstmanifestaties, zoals de Biënnale van Venetië. In 2014 presenteerde het Van Abbemuseum in Eindhoven een groot retrospectief.
In Eye zijn in twee zalen twee grote video-installaties van Steyerl te zien, waarin ze op schrandere, soms geestige wijze de invloed van het internet – en de duizelingwekkend snelle verspreiding van beelden en kennis die de voortschrijdende digitale technologie met zich meebrengt – op ons dagelijks leven becommentarieert. De gekmakende, van het internet geplukte beeldenstromen zijn op een bijzondere wijze verpakt: Liquidity Inc. (2014) in een installatie van schroothout, The Tower (2015) in een knalrode 2001: A Space Odyssey-achtige controlekamer met designstoelen.
Van een compleet andere orde is het werk van Wang Bing, die naam maakte met ellenlange, politiek geëngageerde documentaires en eindeloos durende, statische shots waarin hij onverschrokken misstanden in zijn moederland China aan de kaak stelt. Een deel is bedoeld voor filmfestivals en de bioscoop, een ander deel voor kunstmanifestaties en musea. Het veertien uur Crude Oil bijvoorbeeld, waarin hij het smerige, uitputtende werk toont van honderden arbeiders, was in 2008 op het Rotterdamse filmfestival te zien in het Centrum Beeldende Kunst Tent.
Zijn meest recente productie, het slechts 86 minuten durende Mrs. Fang, ging in wereldpremière op het festival van Locarno (waar hij werd bekroond met de hoofdprijs, het Gouden Luipaard) en wordt tijdens de tentoonstelling in Eye in een van de filmzalen vertoond. Crude Oil is met vier andere werken van Wang Bing ondergebracht in de grootste expositieruimte. Op vier schermen, zodat het veertien uur durende werk in drieënhalf uur kan worden geconsumeerd.
De Brit Ben Rivers was beeldhouwer voordat hij zich ging toeleggen op fotografie en film. Hij is verbonden aan de universiteit van Harvard en werkt aan een speelfilm. Zijn werk wordt vooral vertoond op filmfestivals; hij is een graag geziene gast op het IFFR, waar hij Tiger Awards won met zijn experimentele, ambachtelijke korte films Ah Liberty! (2008) en Things (2015).
In Eye zijn drie kortfilms te zien van Rivers, waaronder Ah, Liberty!, een twintig minuten durend, in grofkorrelig zwart-wit geschoten portret van een familie die zich buiten de samenleving heeft geplaatst. Het bijzondere kleinood is ook te vinden op Vimeo; in Eye wordt het filmpje vertoond in een met eierdozen behangen zaaltje.
‘Rivers is een van de krachtige nieuwe stemmen van zijn generatie, voor wie geen grenzen meer bestaan tussen de cinema en de andere kunsten,’ schreef de jury van de Eye Art & Film Prize. De expositie, hoe fraai ook, werpt vooral de vraag op of er eigenlijk nog wel grenzen zijn.
Eye Art & Film Prize Hito Steyerl, Ben Rivers en Wang Bing. T/m 27/5 in Eye Filmmuseum.
