WassinkLundgren en Martin Parr maakten een standaardwerk over het Chinese fotoboek
“Als ik het boek nu zie, denk ik: jemig wat een hoop werk; daar zou ik nooit aan willen beginnen. Ik dacht altijd dat zulke boeken worden gemaakt door mensen die ergens heel veel verstand van hebben. Wij wisten bijna niks over het onderwerp toen we aan The Chinese Photobook begonnen, maar door het maken van het boek weet je op een gegeven moment toch wel veel.”
Thijs groot Wassink (1981; de g van groot is klein) vormt met Ruben Lundgren (1983) het fotografenduo WassinkLundgren; groot Wassink woont en werkt in Londen, Lundgren in Beijing. Samen met de befaamde Britse documentairefotograaf, fotojournalist en verzamelaar Martin Parr maakte het duo The Chinese Photobook, een enorm, fraai vormgegeven standaardwerk over de geschiedenis van het Chinese fotoboek. Het wordt dinsdag 19/5 gepresenteerd in Pakhuis de Zwijger.
De opvallende samenwerking dateert van 2007. Nog voordat WassinkLundgren op het fotofestival van Arles met Empty Bottles de Prix du Livre voor het beste hedendaagse fotoboek hadden gewonnen, had Parr al vijf exemplaren gekocht, die hij in een doorzichtig tasje meedroeg op de fotobeurs. “Wij werden daar van verschillende kanten op gewezen, en op een gegeven moment werden we bij hem geïntroduceerd. Dat was heel spannend, omdat we tijdens onze studie heel erg fan waren van zijn werk.”
Er ontstond e-mail contact omdat Parr prints van hun werk wilde kopen, en toen Parr later in Beijing was om boeken te kopen voor zijn enorme verzameling, vroeg hij Lundgren, die de taal veel beter beheerste, of hij hem wilde helpen. “Naarmate zijn Chinees beter werd en dieper in de materie kon duiken, vond Ruben steeds meer en steeds interessantere boeken voor Martin. Wij hadden ook al een interesse in fotoboeken, maar we hadden zelf het geld niet om zulke boeken te kopen, sommige zijn namelijk echt heel prijzig.”
Al doende ontstond het plan voor het maken van een fotoboek met andermans fotoboeken. “Het is anders dan alle andere boeken die we hebben gemaakt, maar de rode lijn die er voor mij in zit, is dat we nooit uitgaan van een eindproduct, maar van een interesse. Dan zien we wel waar we uitkomen. De ene keer komen we uit op een boekje waarvoor we al ons werk bij elkaar googelen, een andere keer gaan we plaggen grond fotograferen op de Zuidas, en nu blijkt dat we een overzichtsboek van 100 jaar Chinese geschiedenis hebben gemaakt. De vragen die we onszelf stellen voordat we ergens aan beginnen zijn: is het leuk en gaan we er iets van leren. Als we die positief kunnen beantwoorden, zijn we meestal al bezig.”
Volledigheid was geen uitgangspunt, aldus groot Wassink. “Martins interesse ging aanvankelijk uit naar propaganda en sociaal-realistische fotografie. Wij vonden het interessanter om het wat breder te trekken. Want die propagandabeelden die kennen we wel, die bevestigen vooral het cliché.”
The Chinese Photobook bevat nu ook werk van de fotografische pioniers, die het land aan het begin van de 20ste eeuw in beeld brachten, én hedendaagse boeken van opkomende Chinese talenten. Het zijn niet alleen titels van Chinese fotografen, maar ook van buitenlandse die China hebben bezocht, onder wie bij voorbeeld de Nederlanders Bertien van Manen en Ellen Thorbecke. De China-foto’s van Parr ontbreken, net als Empty Bottles van WassinkLundgren. “Dat zou raar zijn. De slager kan niet zijn eigen vlees keuren.”
Een aantal heel zeldzame of onbetaalbare boeken mochten ze lenen voor hun project, het leeuwendeel werd aangeschaft door Parr. “Wij hebben alleen de goedkope boeken, je moet het nu eenmaal doen met wat je hebt. Martin heeft bijna alle fotoboeken die in het boek staan afgebeeld, een stuk of duizend in totaal, schat ik. Hij heeft er ruim drie ton aan gespendeerd, wij hebben er voornamelijk tijd in zitten. Over de volgorde van onze namen was de uitgever overigens heel duidelijk: Martin Parr en WassinkLundgren. Parr komt eerst. Dat vinden wij prima. Het is ook beter voor de verkoop.”
Er bestaan twee versies van The Chinese Photobook: een Engelstalige en een Chinese. “Er was al een item op het Chinese journaal, ze vinden het daar wel interessant. De Chinese uitgave wijkt overigens af van de Engelse, iets als het de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede kunnen we echt niet in de Chinese editie opnemen… Dat wisten we wel, maar voor de zekerheid is er een officiële staatscensor langs geweest, die alle plaatjes heel goed heeft bekeken. Dat past op de een of andere manier wel bij het project: wij spelen in ons werk altijd met betekenis, proberen het beeld beter te leren begrijpen. Hoe kun je beeld gebruiken en misbruiken om iets te vertellen, daar draait het ook om in The Chinese Photobook.”
The Chinese Photobook (Aperture) van Martin Parr en WassinkLundgren wordt dinsdagavond 19/5 gepresenteerd in Pakhuis De Zwijger. Het is te bestellen bij photoqbookshop.nl. Dit artikel verscheen eerder in Het Parool.
