Groepstentoonstelling Zelf weten: kunstenaars in wie Hans Aarsman zichzelf herkent
Anderhalf jaar geleden opende fotograaf, schrijver, columnist en docent Hans Aarsman de eindexamententoonstelling van de Rietveld Academie met een even vermakelijk als opbeurend praatje over de correlatie tussen de afwijzingen en het succes in zijn carrière. Terwijl hij vertelde over zijn ontslag op de Rietveld en de dag dat hij besloot zijn camera’s weg te doen om te beginnen met schrijven, zette hij soepeltjes een enorm diagram op papier, waarin hij zijn inkomen afzette tegen de tijd.
De eerste vijftien jaar heeft de grafiek afwijzingen dezelfde vorm als zijn inkomen, waaruit Aarsman concludeerde dat er dus een directe correlatie is tussen afwijzing en artistiek succes. Maar daarna bleef zijn inkomen verder en verder stijgen en daalden de afwijzingen. En in 2012, Aarsman had intussen succesvolle rubrieken in de Volkskrant en op PhotoQ, kruisten de lijnen: Aarsman was een succes!
Een soortgelijk diagram prijkt nu op de muur van Galerie Ron Mandos, in een door Aarsman gecureerde expositie, die net als zijn theater-onemanshow Zelf weten heet. Daar is werk te zien van kunstenaars in wie Aarsman zichzelf herkent; elf kunstenaars uit binnen- en buitenland die op een soortgelijke manier in de wereld staan, niets klakkeloos aannemen maar zelf op onderzoek uitgaan, en dat onderzoek vervolgens tot poëtische hoogte brengen.
Zo zette de Duitse illustrator en graphic designer Christoph Niemann zijn slapeloze nachten om in fraaie, grappige diagrammen; de Amerikaanse schrijver/blogger Jessica Hagy (‘diagraming the universe for fun & profit’) verwerkte haar dagelijks leven in tientallen spitsvondige diagrammen op indexkaartjes. “Ze ziet verbanden die ik over het hoofd zie. Ze krijgt inzichten die mij niet willen binnenvallen”, schrijft Aarsman erbij. “Haar werk maakt me misselijk van jaloezie.”
Er is meer te zien dan diagrammen. Claudia Sola spitte biografieën, autopsie-rapporten en proces-verbalen door om te achterhalen wat een aantal grote namen uit de wereldgeschiedenis kort voor hun dood aten. Uit haar bevindingen stelde ze een dertiengangenmenu samen, Last Supper, dat ze voor 2.000 euro thuis komt bereiden. Voor dertien personen. Met onder meer de kippensoep van Marie-Antoinette en Mohammed Atta’s pizza pepperoni van de Pizza Hut.
Er hangen twee grote schilderijen van Raymond Cuijpers; abstract expressionistische, Jackson Pollock-achtige werken, denk je in eerste instantie. Het blijken nauwkeurige registraties van menselijk gedrag, waarvoor Cuijpers met kwast en tube van minuut tot minuut de verplaatsing van voetballers volgde. Mishka Henner goot een schaalmodel van ons zonnestelsel in twaalf boeken van 506 inktzwarte pagina’s. Elke pagina staat voor een miljoen kilometer ruimte. Op de eerste pagina van het eerste boek staat een piepklein wit stipje: de zon. Het volgende witte stipje staat pas 62 zwarte pagina’s verder: Mercurius – als je het niet weet, zie je het niet.
Elk werk is goed voor een glimlach, mede door Aarsmans fijne, persoonlijk zaalteksten. Bij een schrandere iPhone-installatie van de Amerikaanse conceptueel kunstenaar David Horvitz merkt hij op dat diens mooiste werk slechts 1 dollar kost. Je betaalt Horvitz via paypal, en hij denkt een minuut lang aan je. “Net gedaan”, schrijft Aarsman. “Hij dacht aan mij, maar ik dacht ook aan hem, voor niks.”
Zelf weten, een groepstentoonstelling gecureerd door Hans Aarsman T/m 20/12 in Galerie Ron Mandos, Prinsengracht 282
