Graduation Show 2017 Gerrit Rietveld Academie: adembenemend
“You wanna enter?” vraagt de jonge vrouw die pal naast de deur op de grond zit een tikje verbaasd. Ja, ik wil naar binnen. Een spoor van waarschuwingen heeft me linea recta naar lokaal 118 geleid: ‘Wij hebben verschillende veiligheidsmaatregelen genomen, maar wees voorzichtig als u een pindakaas-allergie heeft.’
De ramen naar de belendende lokalen zijn dichtgesmeerd met pindakaas – de geur is letterlijk adembenemend. Onder de dichtgesmeerde ramen hangen wandkleden met kinderlijk ingekleurde grappige gezichten.
Ze zijn gemaakt door de 24-jarige Amerikaanse Sophie Serber. Toen ze een tijdje terug een hersenschudding had, mocht ze haar hersens niet gebruiken en kocht ze een kleurboek bij een DEEN Supermarkt. Van de ingekleurde gezichten liet ze wandkleden maken. Die deden haar denken aan de Italiaanse renaissanceschilder Fra Angelico. En de monochrone pindakaasvlakken? Ingewikkeld verhaal, maar de donkere zijn gemaakt met pindakaas van de Albert Heijn, de lichte met zelfgemaakte pindakaas. De hypnotiserende stream of consciousness komt uit een boek van haar moeder, en is door Serber zelf ingesproken en vervolgens verhaspeld met de computer. Wat het allemaal te betekenen heeft? Dat mag iedereen zelf bedenken, maar intrigerend en tot in de puntjes verzorgd is het zeker. Adembenemend. Letterlijk en figuurlijk.
Serber studeert af in de richting beeldende kunst, een van de veertien afstudeerrichtingen aan de Gerrit Rietveld Academie. Bij de opening van de afstudeertentoonstelling kreeg ze nuttig advies van ‘criticus, curator en museum innovator’ Valentijn Bijvanck. “Als je iets wil zeggen, gebruik dan een taal die de mensen verstaan” hield Bijvanck de studenten voor. “Wees aardig voor je publiek; richt je ook tot vreemden en mensen buiten het kunstwereldje. En gebruik de juiste wapens als je wilt vechten.”
Het academiegebouw, dat zelf ook in de stijgers staat, is omgebouwd tot een tijdelijk museum, waarin de studenten de vrucht van vier jaar noeste arbeid tonen.De hoeveelheid kunstwerken en presentaties in beide gebouwen is weer enorm. Sommige ruimtes zien eruit alsof de werkmannen ook binnen hebben huisgehouden; de meest existentiële vraag lijkt hier en daar of er purschuim of drie-secondenlijm moest worden gebruikt.
Maar er zijn meer dan genoeg prettig-prikkelende uitzonderingen, in alle disciplines. De Franse Nathan Favot creëerde een Brechtiaanse theaterstuk gebaseerd op zijn research over Roemenië, de Duitse Elfi Seidel maakte een geluidswerk met de klanken van 42 merels uit alle hoeken van de wereld, de Nederlandse Emma Walch maakte een buste die om de zoveel tijd opzwelt, waardoor je oog als vanzelf op de tekst op het T-shirt valt: Imnotuglybutmybeautyisatotalonlinecreation.
De Deense Marie Larsen richtte een meisjesslaapkamer in, die van onder tot boven zachtroze is – van het bed, de kussens en de lakens tot het bureautje, de ladekast en het tapijt: alles is roze, behalve de komkommers die keurig geordend in de bovenste lade liggen. Het onopgemaakte bed doet denken aan dat van Tracey Emin, de gifgroene komkommers in Larsens roze, lege Ikea-kamer hebben echter niet alleen een seksuele connotatie maar staan ook voor de lege beloftes van calorieloze groenten en veel cosmeticaproducten.
Ook het fraaie werk van Annabelle Binnerts doet een licht neurotische inborst vermoeden. De Beeld en Taal-studente maakte een atlas van de gehele aarde, waarin alleen de namen van de landen, zeeën en plaatsen op de exacte plek staan vermeld, pagina na pagina. Prachtig ambachtelijk, poëtisch en zeer precies.
Graduation show Gerrit Rietveld Academie. T/m 9 juli, Fred. Roeskestraat 96.
Als opmaat naar de eindexamen-expositie in de Rietveld Academie werden in Eye eerder al negen films vertoond van zeven VAV (Voorheen AudioVisueel) studenten. Tijdens de vertoning van Le macaour van de Russische kunstenaar Roman Ermolaev, een fraaie, maar ondoorgrondelijke, naar de nouvelle vague knipogende combinatie van 16mm-celluloid en animatie, stond opeens het beeld stil. Geen van de aanwezigen zei er iets van, want misschien hoorde het wel zo. VAV is namelijk heel erg experimenteel, in principe kan alles.
De operateur bood uitkomst: “Sorry, de computer is vastgelopen.”
Lichting 2017 is van een behoorlijk niveau. Het gebrek aan financiële middelen wordt gecompenseerd met arbeid en saamhorigheid; de meeste studenten staan meermaals op de aftiteling van hun werk, én ze werkten aan filmpjes van anderen mee.
Hansje Hofland maakte twee raadselachtige, maar aardige knutselfilmpjes: Vensolin, dat begint als een gestileerde videoclip en halverwege overgaat in archaïsche sciencefiction, en Autonomous things, over een duivenvlucht in een postapocalyptisch landschap, voorzien van Japans commentaar. De Kroatische Timna Tomisa schreef, regisseerde en produceerde The graveyard slot, een intrigerende collage over een blinde zandman, een vampier en de tandenfee.
De Litouwse Sandra Golubjevaite en Jonathan Aldenberg maakten hardcore kunstenaarsfilmpjes; de Russische Sergey Golubev een goed te volgen, maar volstrekt onbegrijpelijke animatie. De meest ambitieuze, en ook wel de beste afstudeerfilm van Lichting 2017 is de dromerige roadmovie A ride to Moresnet van regisseur en performer Luciënne Venner (hij deed ook de make-up voor Vensolin).
Daarin draait het om een jonge vrouw (Eva Bartels), die bij het vallen van de avond op weg is naar Moresnet, een vergeten vrijstaat die zich van 1816 tot 1918 bij het huidige drielandenpunt bevond. Onderweg ziet ze dingen die er niet zijn; in een dorpscafé dat herinneringen oproept aan Mulholland Drive van David Lynch wordt ze toegezongen door een sirene (Venner zelf) en beginnen heden en verleden en waan en werkelijkheid nog meer door elkaar te lopen.
Na afloop vertelde Venner dat ze haar nieuwe nummers in de zomermaanden ook live gaat vertolken.
