jpekker

Fascinerende examenvideo’s Rietveld voor een appel en een ei

carlijn-fransen

Op de afdeling VAV – Moving Image van de Gerrit Rietveld Academie worden film, video, animatie, geluid en nieuwe media gecombineerd met beeldende kunst, schilderen, performance en vertelkunst. Of het resultaat het beste tot zijn recht komt in een bioscoopzaal of een expositieruimte is altijd weer de vraag, vertelde studiecoördinator Margriet Kruyver bij de vertoning van de nieuwe lichting videowerken in Eye. Veel eindexamenwerk is daarom zowel in de bouwkeetcinema voor de academie te zien als in de studio van de verse ‘bachelors of fine arts’, in de kelder van het Benthem Crouwelgebouw.

Lichting 2016 is van een behoorlijk niveau, hoewel goed te zien valt dat de meeste filmpjes voor een appel en een ei gemaakt zijn. Arbeid en saamhorigheid compenseren dit. Rietveldstudenten zijn afkomstig uit alle hoeken van de wereld. Hun voertaal is steenkolenengels en ze staan bijna allemaal ook op de aftiteling van meerdere filmpjes behalve hun eigen werk.

Er zijn abstracte animaties, verfilmde performances, versluierde documentaires en hardcore kunstenaarsfilmpjes; soms volkomen onnavolgbaar, dan weer goed te volgen naar volstrekt onbegrijpelijk. Arta Balina, afkomstig uit Letland, bijvoorbeeld, maakte het onnavolgbare, maar intrigerende Breakfast, waarin twee vrouwen tegenover elkaar zitten in scheidsrechtersstoelen. Ze voeren elkaar aardbeien met lepels aan enorme metalen stokken, bevestigd aan hun onderarm. Op de achtergrond ligt een jongeman een boek te lezen. Hun versterkte gesmak is gecombineerd met dreigende muziek. Balina spreekt van een ‘visuele contemplatie over persoonlijke ruimte, het lichaam, controle en verbinding’.

In Three idioms van Wilfred Jansen haalt een man rechts op het scherm halsbrekende capriolen uit op een stapel stoelen, links krijgt een vrouw een bak water over zich heen gekieperd. Op de geluidsband klinkt gedragen muziek. De Franse Marilou Stive biedt een blik in het hoofd van een verwarde jonge vrouw; haar Carapace is een strak gemonteerde kruising van horror en dans, met een hypnotiserende score en een mooie hoofdrol van Cripta Scheepers.

Met afstand het meest oorspronkelijke, prikkelende en dus beste werk van Rietvelds lichting 2016 is De eenzame eenheid, een droogkomisch, vervreemdend, nog geen 10 minuten durend filmpje van de 22-jarige alleskunner Carlijn Fransen; ze deed zowel de regie als de productie, scenario, montage, art direction en de rekwisieten.

De opvallende verschijning – Fransen heeft haar alsof ze met een vork in een stopcontact heeft gezeten en draagt kostuums in primaire kleuren – speelt zelf ook de hoofdrol in een aantal korte tableaus, gesitueerd in geknutselde, symmetrische decors in opvallende kleuren. De salontafel rookt een sigaret, de staande schemerlamp kijkt over de schouder van de eenzame baas die languit op de sofa ligt, in een verraderlijk luchtig filmpje dat tot en met zondag te zien is in de bouwkeetbioscoop én in Fransens zelf gebouwde, diepblauw beklede screeningroom.