jpekker

Een brug tussen kunstwerk en publiek

Let Each One Go Where He May van Ben Russell

Let Each One Go Where He May van Ben Russell

De  veertien eerste of tweede films uit de VPRO Tiger Awards Competitie van het 39e IFFR gaan op reis naar New York: van 3 tot en met 9 maart 2010 zijn ze onder de noemer ‘Rotterdam @ BAM’ te zien in BAM Rose Cinemas, het filmtheater van de Brooklyn Academy of Music.

De lijst is nog verre van compleet, maar dat is geen bezwaar; de naam en reputatie van het IFFR staan garant voor kwaliteit, aldus Florence Almozini, programmadirecteur van BAMcinématek. ‘Rotterdam is een van de meest prestigieuze filmfestivals ter wereld en wij voelen ons in het bijzonder verbonden met hun aandacht voor het ontdekken van nieuw talent en met de presentatie van films die zich buiten de gebaande artistieke paden begeven.’

De eerste Tiger-kandidaat werd deze week aan de pers vertoond: Let Each One Go Where He May, het tweeënhalf uur durende, in zijn geheel in Suriname opgenomen speelfilmdebuut van Ben Russell, waarin twee broers een reis maken vanuit Paramaribo naar hun dorp aan de Boven Surinamerivier, een herhaling van de tocht die hun voorouders maakten na ontsnapping uit de Nederlandse slavernij.

De informatie komt uit de persmap; de film zelf biedt geen enkel houvast: lange, zeg maar gerust tergend lange steadicam-shots waarin vrijwel niets gebeurt; geen kop, geen staart, geen begin en geen einde, en ook geen verhaal. De filmtitel verschijnt pas tot slot in beeld. Na een lang aangehouden shot van de verzengende zon, zat er een vlek op het doek. Althans zo leek het; het zou ook aan de belabberde projectie van het Filmmuseum kunnen liggen. In de verte doet Let Each One Go Where He May wel wat denken aan het werk van de Thaise regisseur Apichatpong Weerasethakul en de Argentijn Lisandro Alonso: radicale cinema waar het IFFR patent op heeft.

Binnen tien minuten verlieten de eerste journalisten zuchtend en steunend de zaal, en niet alleen scribenten van popie-jopie websites. ‘Laat me raden; ik heb niks gemist’, grapte een journalist die op tweederde maar eens een plasje was gaan doen.

Als het gros van de geoefende journalisten het einde al niet haalt en er geen chocola van kan maken, dan belooft dat wat voor de publieksvertoningen – hoe meegaand en welwillend het IFFR-publiek volgens directeur Rutger Wolfson ook is. Of zouden het acceptatieniveau en incasseringsvermogen van het publiek groter zijn dan dat van de journalistiek? En is het dus helemaal niet erg dat er geen filmkritiek meer is om een brug te slaan tussen het kunstwerk en het publiek?

Het IFFR zelf laat overigens óók flinke steken vallen als hoeder van de cinematografie. De film I am Not Your Friend (Nem vagyok a barátod) van György Pálfi, de Hongaarse regisseur die furore maakte met Hukkle en Taxidermia, werd aan de pers vertoond zonder proloog. Terwijl die korte registratie van een groep peuters die spelletjes doen, ruzie maken en weer vriendschap sluiten in een crèche, het in documentairestijl geschoten portret van een egocentrische vriendengroep juist in perspectief zet.

Aan het einde van de middag kwam gastprogrammeur Chinlin Hsieh het IFFR-onderdeel ‘Back to the Future’ toelichten, waarmee het festival licht wil werpen op de toekomst van de theatrale distributie van onafhankelijke en kunstzinnige films.

Een van de films die in dit kader worden vertoond, is de 3D-versie van Alfred Hitchcocks Dial M for Murder. Vertoning op het IFFR is uniek, aldus Hsieh. De 3D-versie was maar 3 of 4 keer vertoond. Onzin. Dial M for Murder is inderdaad in eerste instantie zonder 3D in roulatie gebracht door studio Warner. Maar in de jaren ’80, toen 3D een bescheiden comeback maakte, werd de 3D-kopie alsnog vertoond en moest het publiek wegduiken voor de handen van Grace Kelly, die naar een schaar tast om haar belager te doden. En ook daarna is hij nog vaak te zien geweest, onder meer in het Filmmuseum tijdens een omvangrijk 3D-retrospectief.

Na afloop gevraagd naar het hoe of wat, antwoordde de gastprogrammeur van het gerespecteerde filmfestival dat ze haar informatie met google had gevonden…

39e International Film Festival Rotterdam. 27 januari t/m 7 februari 2010.