De werkelijkheid verzin je niet / 6
Activist Charles Hambleton in actie in The Cove.
Films winnen aan importantie als de autoriteiten er aanstoot aan nemen. Dus zoeken makers de confrontatie op. Michael Moore is er groot door geworden. Als hij zich in zijn nieuwste Capitalism: A Love Story aan de poort van een bank of verzekeraar meldt, stromen de bewakers direct toe en reiken handen naar de draaiende camera om de lens af te dekken. ‘U mag hier niet filmen!’ Missie geslaagd; het doet er eigenlijk niet toe wat hij precies had willen filmen.
De Pool Dariusz Jablonski geeft in zijn spionagethriller War Games and the Man Who Stopped Them een imitatie van Moore ten beste. Hij vertelt in voice over dat hij niet mocht filmen op Arlington National Cemetery, tijdens de eredienst voor de held van zijn verhaal, en dat hij daarom maar wat shots van de gevel is gaan maken. In plaats van die – voor het verhaal nauwelijks relevante – beelden gewoon te laten zien, toont hij het fragment dat hij wordt gesommeerd met filmen te stoppen.
Ook in de Amerikaanse documentaire The Cove wordt meermaals getoond hoe Louie Psihoyos (die werkte als onderwaterfotograaf voor National Geographic) en zijn ploeg het filmen onmogelijk wordt gemaakt. Psihoyos cum suis volgt de dolfijnactivisten Richard O’Barry. In de jaren zestig was hij trainer van de vijf dolfijnen die Flipper speelden in de gelijknamige serie. Maar sinds een van de tuimelaars voor zijn ogen zelfmoord pleegde, strijd hij met de monomanie van een gestopte roker voor het welzijn van de dolfijn.
O’Barry’s activisme voert de makers naar het Zuid-Japanse stadje Taiji, waar elk jaar rond september een drijfjacht op dolfijnen begint. De dieren worden bijeengedreven in een kleine baai worden, en vervolgens met speren en messen doodgestoken. Pottenkijkers worden geweerd door de autoriteiten; middels een spectaculaire, A-Team-achtige actie worden daarom als rotsen en planten vermomde cameraatjes geplaatst om de slachting te filmen.
De beelden sorteren het gewenste effect. De documentaire zorgde voor opschudding op het Tokyo International Film Festival (de vissers uit Taiji dreigden met een rechtszaak). En op de golven van die publiciteit lanceerde de Nederlandse afdeling van de World Society for the Protection of Animals afgelopen maandag een campagne om het bewustzijn onder het Nederlandse publiek te bevorderen dat dolfijnen ongeschikt zijn om in gevangenschap te leven. De film helpt de activisten; de activisten helpen de film. Iedereen blij.
Dit is de 6e aflevering van een serie uit de IDFA-dagkrant. www.idfa.nl
