jpekker

De fotografe kan ook filmen

Ze heeft lange blonde haren, zwaar opgemaakte wimpers en lipgloss op, en draagt een net te kort, net te strak jurkje met open décolleté. Op de elektronische beats van Reflekts Need to feel loved wiebelt ze met haar heupen. Aanvankelijk schoorvoetend, maar al snel gaat haar linker arm de lucht in. ‘Come and touch me baby / I need to belong.’ Ze zingt de woorden binnensmonds mee. ‘Come and hold me baby / I need to feel loved.’

Het afgezakte bandje van haar bh doet ze met een nonchalante beweging terug. Als het nummer is afgelopen, verschijnt er een lachje op haar gezicht. “Was het zo goed?” lijkt ze te vragen. Tegelijkertijd verraadt haar blik een soort trots: ja, het was goed, zo. Dat heb ik toch maar mooi even gedaan.

Het koket dansende meisje maakt deel uit van de wervelende 4-kanaals videoprojectie The Krazy House, die nu te zien is in een donker zaaltje op de eerste verdieping van De Hallen in Haarlem. Hij is gemaakt door Rineke Dijkstra, die wereldfaam verwierf met foto’s van onzekere meisjes op het strand, pas bevallen vrouwen met hun baby en gekwetste stierenvechters. De fotografe kan ook filmen, zo viel al op te maken uit Ik zie een vrouw huilen (waarin een groep schoolkinderen praat over Picasso’s schilderij De wenende vrouw) en Ruth tekent Picasso (een meisje tekent, gezeten op de museumvloer, Picasso’s De wenende vrouw na), videoproducties uit 2009 die op dit moment te zien zijn in het Stedelijk Museum Amsterdam.

Vijftien jaar geleden maakte Dijkstra haar eerste video: The Buzzclub/Mysteryworld, ook met dansende jongeren, ook in Liverpool. Fotografie voldeed namelijk niet, vond ze, om alles wat ze in de club zo bijzonder vond te vangen. Voor The Krazy House keerde Dijkstra terug naar Liverpool, dit keer niet naar The Buzzclub, maar naar de mega-nachtclub The Krazyhouse (‘three floors, each with it’s own DJ and musical influenceer, offering a variety of rock, alternative and dance nights!). Ze keek er rond op de dansvloer en vroeg twee jongemannen en drie jongedames of ze in dezelfde kleding wilden terugkomen om in een speciaal gebouwd studiootje hun ding te doen.

Zelfbewust gaan ze hun gang. Een kleine, stevige jongen in T-shirt en vale spijkerbroek, een flinke tatoeage in zijn nek en een piercing in zijn wenkbrauw, gaat te keer op Rock to the Rhythm van Cutback feat. Federal. Hij lijkt zo weggelopen uit So You Think You Can Dance. Hij spat van het doek; zonder ook maar de minste gêne blikt hij in de camera. Als hij klaar is, veegt hij – het is bijna aandoenlijk – het zweet van zijn rood aangelopen hoofd.

Een jongen speelt luchtgitaar met zijn haren voor zijn ogen; een blond meisje staat te heupwiegen in shorts en wit hemdje waaronder haar paarse bh fel afsteekt. Een mooi, donker meisje moet eerst haar schroom overwinnen; besmuikt lacht ze naar de camera. Maar allengs wordt ze losser, vrijer. Het schuchtere muurbloempje verandert in een zelfbewuste diva; ze danst gewoon een tweede nummer door.

Het zijn stuk voor stuk sensationele portretten; niet zozeer door de vorm (Dijkstra wisselt totalen, medium close shots en close ups af), maar door de intrigerende combinatie van kwetsbaarheid en zelfbewustzijn; van verlegenheid en camerabewustzijn. De jongens en meisjes proberen zich een houding aan te meten, maar laten hun opgetrokken pantser ook weer snel zakken. Doordat ze op hun favoriete liedje mogen dansen, ongetwijfeld. Én door de fenomenale Rineke Dijkstra, die hen naast de camera heeft staan bewonderen, aanmoedigen, en ze zo in al hun kracht kan laten zien, of ze nu van disco, techno, gothic of soul houden.

The Krazy House van Rineke Dijkstra. T/m 13 maart in De Hallen in Haarlem. www.dehallenhaarlem.nl. Ik zie een vrouw huilen en Ruth tekent Picasso maken deel uit van de expositie Taking Place, t/m 9 januari in het Stedelijk Museum. www.stedelijk.nl.

(Dit stuk verscheen eerder in Het Parool)