jpekker

De dunne grens tussen leven en dood

Een bibberig beeld van een dodenmasker van een oude man, getekend met kriebelige maar trefzekere potloodstreken. Donkergrijs op lichtgrijs. Bij zijn mondhoek verschijnen rode bolletjes en rode lijnen, steeds sneller en steeds meer, langzaam, maar zeker overwoekeren ze het hele gezicht. Als een virus. Op de geluidsband klinkt het vrolijke gefluit van vogels.

Dan wordt geprobeerd een grasmaaimachine aan te trekken; een twee keer, dan doet-ie het: een monotoon gebrom overstemt de vogeltjes. Terwijl de rode lijnen nog kriskras door het beeld schieten, verschijnt daarbovenop een nieuwe laag: harde, groene potloodstrepen – alsof een kind een grasveld tekent. En razendsnel verdwijnen de rode lijnen die het masker weer naar de achtergrond hadden gedrukt. Tot slot – het hele filmpje duurt net 2 minuten – is het beeld zwart en is alleen nog het geluid hoorbaar van de grasmaaimachine.

De dunne grens tussen leven en dood, verval, en de wisselwerking tussen mens en materie waren altijd al belangrijke thema’s in het (autobiografische) werk van Elena Beelaert (Den Haag, 1971). De plotselinge dood van haar vader, in 2009, verwerkte ze in twee videowerken: Call it Sleep en het een stief minuutje durende, tikje archaïsche A Short Portrait of My Father.

Beide breekbare memento mori zijn nu te zien in de ‘home gallery’ van Marian Cramer: een fijn hoekhuis in Amsterdam-Zuid. Call it Sleep wordt groot vertoond, met een beamer, in wat vroeger de garage was. A Short Portrait of My Father is klein te zien op een hebbedingerig wissellijst-achtig apparaatje van Philips, op een kast in de hal. De maat is overigens relatief; beide werken zijn te koop op dvd (oplage: 3).

Op een tafel in een bijkamer liggen drie tekeningen met de verschillende stadia van Call it Sleep. In de overige vertrekken, van de entree tot de keuken, is, omringd door de kunst die Cramer – oud-medewerker van de op marketing- en communicatieafdeling van het Stedelijk Museum – in de loop der jaren heeft verzameld –ander recent werk van Beelaert te zien: verfijnde, al even persoonlijke, anatomische tekeningen en collages van spieren en piemels, inktvissen en vergroeide embryo’s. Erin zijn speelgoedjes verwerkt, Legosteentjes en plastic boompje en koeien.

Ook dat dartele oudere werk (met ontnuchterende titels als Paasei en Uitloper) gedijt goed in Cramers ‘thuisgalerie’. De huiselijkheid versterkt de intimiteit.

Elena Beelaerts: Call it Sleep – Animations, drawings & collages. T/m 9 oktober in Marian Cramer Projects, Chopinstraat 31. Op afspraak: info@mariancramer.com en www.mariancramer.com.