Beyond Imagination: het Stedelijk gaat na 9 jaar weer open!
Zondag 23 september, klokslag 10 uur, opent het Stedelijk Museum zijn deuren voor het publiek. Dat hebben museumdirecteur Ann Goldstein en wethouder Kunst en Cultuur Carolien Gehrels woensdagmiddag bekendgemaakt. “Iets waar heel Amsterdam al jaren reikhalzend naar uitkijkt en alle kunstliefhebbers naar verlangen”, aldus Gehrels. “Ik ben blij en trots dat ik eindelijk het woord ‘open’ in de mond kan nemen”, vervolgde Goldstein. “‘Open’ is one of my favourite words in Dutch!”
Het museum aan de Paulus Potterstraat was sinds 31 december 2003 gesloten. “Helaas heeft het langer geduurd. Helaas heeft het meer gekost. Maar het resultaat mag er zijn. We kunnen weer vijftig jaar vooruit”, aldus Gehrels. De totale kosten zijn volgens de wethouder opgelopen tot 127 miljoen euro, 20 miljoen meer dan was gepland. Het Stedelijk rekent in zijn nieuwe behuizing op 500 duizend bezoeken per jaar, 100 duizend meer dan voor de sluiting.
De grondig gerenoveerde oudbouw gaat onderdak bieden aan een permanente opstelling van werken uit de vaste collectie (onder meer van Malevich, Kirchner en Chagall) en topstukken uit de omvangrijke collectie design, grafische vormgeving en toegepaste kunst. In de futuristische nieuwbouw van Benthem Crouwel Architekten zal allereerst de tentoonstelling Beyond Imagination te zien zijn, met nieuw werk van twintig in Nederland wonende of opgeleide kunstenaars, onder wie Fiona Tan, Sara van der Heide, Julika Rudelius en Rory Pilgrim. Goldstein: “Met Beyond Imagination laten we zien dat Amsterdam nog altijd een belangrijk proefterrein is voor kunstenaars uit de hele wereld.”
“Een warm thuis voor kunst en kunstenaars”, dat moet het Stedelijk worden, aldus museumdirecteur Ann Goldstein. “Een instituut in de wereld én in Amsterdam”, waar kunst te zien is en over kunst wordt gepraat, waar jong en oud terecht kunnen, scholen en families.
Er was woensdagmiddag een vaalrode loper uitgerold over de bouwput die het museum nog steeds is, op de vierde verdieping van de nieuwbouw hingen slingers en ballonnen. Er was taart voor het personeel, er waren borrelnootjes en olijven voor de pers. Wethouder Kunst en Cultuur Carolien Gehrels had naast Goldstein achter een bureautje plaatsgenomen om het goede nieuws bekend te maken: het Stedelijk Museum gaat open op zondag 23 september. De dag ervoor is er een groot gala voor sponsors, stakeholders en andere hotemetoten. De weken erna worden in en rond het museum tal van festiviteiten georganiseerd voor het publiek. Op donderdagavonden blijft het Stedelijk voortaan tot 10 uur open.
Goldstein: “De heropening zet Amsterdam in de schijnwerpers als een centrum van artistieke vernieuwing en brengt nieuw leven op het Museumplein – één van de belangrijkste cultuurlandschappen in de wereld”. De budgetoverschrijdingen leken terstond vergeten, net als het faillissement van aannemer Midreth. Met de presentatie van het nieuwe, door Mevis & Van Deursen ontworpen logo – een S gevormd door de woorden ‘STEDELIJK’, ‘MUSEUM’ en ‘AMSTERDAM’ – werd nóg een streep gezet onder het verleden.
Dezer dagen worden alle technische installaties getest, eind april wordt het gebouw opgeleverd aan het museum en kan er worden begonnen met de inrichting. De oudbouw zal onderdak gaan bieden aan “iconen uit de collectie, geclusterd over verschillende zalen”, aldus curator Bart Rutten. “Het wordt geen kunsthistorisch overzicht; we gaan uit van de kracht en vitaliteit van onze collectie. De ene keer staat een stroming centraal, dan weer een tijdsgewricht. Er komen ook zalen waarin maar één werk te zien is. Geprobeerd wordt om nieuwe, frisse contexten te geven.”
Een belangrijke plek wordt ingeruimd voor grafisch en industrieel ontwerp, dat met 70 duizend stuks de grootste collectie vormt van het Stedelijk. Ook hier worden de verschillende disciplines zoveel mogelijk gemengd en gecombineerd: affiches én keramiek én meubels samen in één zaal of vitrine.
Er wordt ruimte gereserveerd voor tijdelijke tentoonstellingen (de openingspresentatie brengt de invloed van de Bauhaus in Nederland in kaart), er komen ‘monografische zalen’ (gewijd aan onder anderen Willem de Kooning en Barnett Newman) en ‘semi-monografische zalen’, bijvoorbeeld voor Sandberg en Rietveld. Ook zullen er twee schilderijen te zien zijn van Vincent van Gogh. Een schrale troost voor bezoekers van het Museumplein; zes dagen na de opening van het Stedelijk sluit het Van Gogh Museum zijn deuren voor een ingrijpende renovatie.
Het grote retrospectief van de Californische kunstenaar Mike Kelley, lange tijd de beoogde openingsexpositie, zal vanaf 14 december de gehele nieuwbouw in beslag nemen. ‘Mike Kelley: Themes and Variations from 35 years’, gemaakt door gastconservator Eva Meyer-Hermann, die ook verantwoordelijk was voor de schitterende Andy Warhol-tentoonstelling in het Stedelijk Museum CS, zal ongeveer 250 werken omvatten; van schilderijen en beeldhouwwerken, objecten en werken op papier, tot video’s en multimedia installaties. Ook deze expositie zal de grenzen van chronologie en medium overstijgen, aldus Goldstein: “Het werk wordt gepresenteerd via twaalf thematische groepen, zoals nostalgie, UFOlogie, biomorfisme en het Sublieme”.
Het retrospectief rond Kelley, die 31 januari j.l. zelfmoord pleegde, is overigens niet uitgesteld, aldus Goldstein; het Stedelijk gaat éérder open dan kon worden voorzien toen er afspraken moesten worden gemaakt met de internationale musea waarmee voor de expositie wordt samengewerkt.
Voor het zover is biedt de nieuwbouw onderdak aan ‘Beyond Imagination’, met voorstellen tot Gemeentelijke Kunstaankopen. Het Stedelijk vroeg kunstenaars hun gedachten te laten gaan over de manier waarop de grenzen tussen realiteit en fictie zijn vervaagd, daarbij verwijzend naar ontwikkelingen op het terrein van de politiek, de financiële wereld en de media. Het recordaantal van 657 kunstenaars stuurde een voorstel in; een jury selecteerde werk van twintig kunstenaars, dat, aldus de curatoren Kathrin Jentjens en Martijn van Nieuwenhuyzen, wordt gekenmerkt door een “hybride en performatief karakter”.
Tijdens de expositie zal Ann Goldstein een aantal kunstwerken selecteren die worden aangekocht voor de permanente collectie van het museum. Daarvoor is ook na de jarenlange verbouwing nog voldoende budget beschikbaar, verzekerde Goldstein. Hoeveel precies? Met een schuin oog naar Gehrels: “Dat hangt natuurlijk af van de bezuinigingen.”
