“Als ik Paula een spuitzak op haar hoofd zet, herinnert dat mij aan de tijd dat we samen koekjes hebben gebakken”
“Meer van hetzelfde… Tsja, wat sommige critici meer van hetzelfde noemen, is mijn signatuur. Francis Bacon heeft een signatuur, Rineke Dijkstra heeft een signatuur. Ik ben blij dat ik een eigen signatuur heb, veel kunstenaars zijn signatuurloos…”
De autodidact Hendrik Kerstens maakte naam met klassieke portretten van zijn dochter Paula, die al snel werden vergeleken met het werk van de Vlaamse Primitieven en Hollandse meesters als Vermeer en Rembrandt. Paula met een wit plastic zakje op haar hoofd, Paula met een hoofddeksel van bubbeltjesplastic, Paula met een Oud-Hollandse kraag.
Op de PAN, de belangrijkste Nederlandse beurs voor kunst, antiek en design, zijn drie nieuwe portretten te zien, waaronder Cover: Paula met het luxe omhulsels van een furla-tas op haar hoofd. “De verpakkingen van dure tassen zijn ook heel luxe en duur, maar gaan vaak rechtsreeks de vuilnisbak in. Je kunt er ook een nieuwe draai een geven: in een model vouwen en op je hoofd zetten. Ik plaats alledaagse dingen in een nieuwe context, zodat je er anders naar gaat kijken. Het is een vorm van opvoeden, maar zonder opgeven vingertje.”
Zijn fotografie stelt hem tevens in staat om door de tijd te reizen, meent Kerstens. “Als ik Paula een spuitzak op haar hoofd zet, herinnert dat mij aan de tijd dat we samen koekjes hebben gebakken. Dan zit ik helemaal in die sfeer, maar ik kan het meisje van toen nooit meer terughalen. Maar ik kan wel de oude spuitzak gebruiken die ik nog steeds heb. Daardoor ben ik niet langer gebonden aan het hier en nu. Dat is heerlijk, het geeft een enorme vrijheid.”
Op de PAN is ook een andersoortige foto van Paula te zien. Het is nu eens geen klassiek portret van Paula’s torso, maar een samengesteld beeld, gemaakt met de computer. “Ik wilde iets maken dat alleen met Photoshop kan. Ik heb Paula’s oude speelgoedpaard gefotografeerd en haar er in de computer op gezet. Als je goed naar de verhoudingen kijkt, klopt er niks van. Maar je gelooft het wel. Dat heb ik geleerd van Rogier van der Weyden, een van de Vlaamse Primitieven. Die schilderde ook niet naar de werkelijkheid.”
Door de digitalisering vervagen grenzen, meent Kerstens. “Mijn werk schuift op richting de schilderkunst en richting sculptuur. Dat ben ik nu ook aan het onderzoeken: of ik Paula uit de 3D-printer kan laten komen.”
Hij zit boordevol plannen. En hij doet al zo veel sinds anderhalf jaar geleden van management veranderde en van Amsterdam naar Antwerpen verkaste – achter zijn muze Paula aan, die was afgestudeerd en meewilde met haar vriend, die er ging studeren.
“We hebben flink gas geven in Amerika. We zijn bezig in China en in Rusland, en volgend jaar zouden we graag naar Brazilië en de rest van Zuid-Amerika. We komen eigenlijk overal. Het is soms een beetje teveel.”
Zijn foto Napkin – Paula met een witte zakdoek op haar hoofd – hing begin dit jaar in alle Amsterdamse abri’s ter promotie van de expositie De Gouden Eeuw in het Amsterdam Museum en was tevens de blikvanger van de gelijknamige NTR/VPRO-televisieserie. “Dat is een van de mooiste dingen van het kunstenaarschap; het beeld word je min of meer afgenomen en gaat een eigen leven leiden.”
Recent verscheen een nieuw fotoboek, Paula – Silent Conversations, waarvoor de vermaarde foto-curator Martin Barnes bereid werd gevonden een voorwoord te schrijven. Ook werden vijf portretten van Kerstens opgenomen in 21st Century Portraits, een vuistdik boek van de Londense National Portrait Gallery, naast grote namen als Gerhard Richter en Lucian Freud. “Marlene Dumas en Rineke Dijkstra zijn de enige andere Nederlanders. Ik sprong wel even een gaatje in de lucht; dat vond ik wel wat. Ik sta in de afdeling Re-invented Portraits, waarmee wordt aangegeven dat mijn fotografie er vanuit het niets opeens was. Dat vind ik mooi. Mensen koppelen mijn portretten vaak aan Vermeer of Rembrandt, maar dat is niet iets wat ik zelf bewust doe. Het zit gewoon in mijn dna, ik ben Nederlander en dat zie je.”
Werk van Hendrik Kerstens is te zien op de PAN, van 24/11 t/m 1/12 in de RAI. Paula – Silent Conversations is te bestellen bij Nunc Contemporary.
