‘Als ik met deze auto inrijd op een groep zigeuners, is hij dan beschadigd?’
Bij de Nederlandse galapremière meldde de Kazachstaanse televisiereporter Borat Sagdiyev dat Borat, het verslag van zijn ontdekkingsreis door de Verenigde Staten, in zijn thuisland een kaskraker is. ‘Hij heeft de eerste plaats overgenomen van King Kong’, zei hij in een mal, gebroken Engels. En na een net te lange stilte: ‘Die stond op 1 sinds de release in 1932.’
De voormalige Sovjet-republiek Kazachstan, zo wil Borat, ons doen geloven, is een achterlijk land. God komt er op de eerste plaats, dan de man, vervolgens hond en paard, en dan pas de vrouw. Alle vrouwen zijn prostituees. Stemmen mogen ze niet. De nationale drank is gegiste paardenpis.
Borat vertelt groteske verhalen, die niet serieus zijn te nemen, maar de geoliede publiciteitsmachine wil ons doen geloven dat de Kazachse autoriteiten in hun wiek geschoten zijn. Dat de film in de Verenigde Staten slechts op beperkte schaal in de bioscoop wordt uitgebracht, is beter voorstelbaar: niet de onderontwikkelde Kazachen, maar de zelfingenomen Amerikanen wordt door Borat, een creatie van de Britse komiek Sacha Baron Cohen, een spiegel voorgehouden. Op een nietsontziende wijze.
In Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan, zoals de volledige titel luidt, wordt de antisemitische, vrouwvijandige, homofobe tv-reporter Borat door de minister van informatie van Kazachstan naar het beste land van de wereld gestuurd, de ‘US and A’.
Borat verbaast zich over de Amerikaanse humor en de Amerikaanse televisie, en hij besluit van de Amerikaanse oostkust naar de westkust te reizen om Pamela Anderson te huwen. In een ijskarretje, met een plattegrond uit 1917. Onderweg leert hij het land en de bewoners kennen.
Gewapend met een camera ontlokt de wereldvreemde reporter zijn gesprekspartners de meest vreselijke reacties. ‘Als ik met deze auto inrijd op een groep zigeuners, is hij dan beschadigd?’, vraagt hij een tweedehands autohandelaar. ‘Met welk wapen kan ik het best een jid neermaaien?’, wil hij weten van een wapenverkoper. De mannen knipperen niet eens met hun ogen en geven de vreemde lomperik doodgemoedereerd antwoord. Joden, homo’s, vrouwen, (geestelijk) gehandicapten, welgestelden en welgemanierden – alles en iedereen moet eraan geloven.
Het grootste wonder is Sacha Baron Cohens volmaakte transformatie – al helemaal als je je bedenkt dat dezelfde persoon ook schuil gaat achter Ali G, de supercoole gangsterrapper in felgeel trainingspak, en de Oostenrijkse modehomo Bruno. De regie van Larry Charles – de schrijver van een aantal Seinfeld- afleveringen en regisseur van het even geniale Curb Your Enthusiasm – is feilloos. Het tempo is hoog en ook de vormgeving is fraai: Borat ziet eruit als een goedkope, voormalige Oostblok-productie, met grote zwarte balken voor de Engelse titels over het cyrillische schrift.
Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan van Larry Charles. Vrijdag 10 februari, 20.30 uur, RTL5.
