Actie! – Grasweg 48-50, 1031 HX Amsterdam Noord, 14 september 2014, 14.09 uur.
Een ogenschijnlijk keurige, wat oudere heer slaakt een luide vloek. Hij kijkt op het scherm van zijn mobieltje en smijt het ding dan woest weg, langs de camera die pal voor zijn neus staat, tegen een geïmproviseerd vangnet. Met een mooi boogje belandt de antieke Nokia op het hoogpolige, zandkleurige tapijt. Een productiemedewerker kan zijn lachen nauwelijks inhouden.
In de Schram Studio in Noord vinden opnamen plaats voor Alex van Warmerdams Schneider vs. Bax. Daarin schakelt de oude Mertens de huurmoordenaar Schneider in voor een ogenschijnlijk eenvoudige klus: voor het vallen van de avond moet schrijver Ramon Bax zijn geliquideerd.
Het complete interieur van Mertens kantoor is in de studio opgetrokken. Inclusief deuren en ramen, jarenvijftigkasten, een zithoek met een lederen bankstel en een hoek met cactussen. Er is twee weken aan gewerkt, de opnamen duren twee dagen. Producent Marc van Warmerdam: “Ik vroeg natuurlijk ook waarom dat moest; er zijn toch kantoren genoeg op de wereld. Maar het moest precies dit zijn van Alex. Het straalt niet veel levensvreugde uit, hè?”
Opdrachtgever Mertens wordt gespeeld door de Vlaamse acteur Gene Bervoets, die eerder te zien was in de Van Warmerdam-films Borgman en De laatste dagen van Emma Blank. Huurmoordenaar Schneider is een rol van Tom Dewispelaere, die ook meedeed in Borgman. Alex van Warmerdam speelt zelf het doelwit, de schrijver Ramon Bax.
In de scènes die vandaag worden opgenomen, zit hij niet. Hij leest buiten beeld voor wat aan de andere kant van de lijn gebeurt – een scène die al eerder is opgenomen. Dewispelaere – met zonnebril – staat naast hem om Bervoets – grijze haren, crèmekleurig vest, wit overhemd – tegenspel te bieden.
Van Warmerdam laat de scène nog eens spelen. “De huilende vrouw is vertrokken. Waar ben je?,” zegt Mertens/Bervoets. “Bij de watertoren,” antwoordt Dewispelaere. Van Warmerdam leest staccato een stuk script voor, Mertens vloekt opnieuw dat het een aard heeft en smijt zijn mobieltje weg. “Klaar,” zegt van Warmerdam even later. “Wat klaar?” wil Bervoets weten. “Nou, ik ga nu niet de rest van het script voorlezen,” riposteert Van Warmerdam. Hilariteit alom.
Terwijl het haar van Bervoets wordt bijgewerkt, kijkt Alex van Warmerdam de scène terug op een monitor. “Het zou mooi zijn als je helemaal geen geluid maakt,” zegt hij tegen Bervoets. “Dat je het alleen in het fysieke zoekt.” “Oké, oké,” antwoordt de acteur, “ik ga het nu iets anders doen.”
De volgende take smijt hij opnieuw zijn telefoontje weg, om vervolgens met een woest gebaar zijn bureau leeg te vegen. Van Warmerdam is nog niet helemaal tevreden. “Er zit een klein beslissingsvacuüm in hoe je het doet.”
“Tussen gooien en vegen?” wil Bervoets weten. “Ja,” zegt Van Warmerdam. “Het lijkt alsof je eerst iets anders wilt doen. Kom eens kijken. Want het is al best goed. Ik wil niet dat we in een neerwaartse spiraal terechtkomen.”
Cameraman Tom Erisman bemoeit zich ermee. “Misschien komt de veeg te snel na de telefoon,” oppert hij. Van Warmerdam is het met hem eens: “Ja, het overlapt. Dat is waar.” Dan richt hij zich weer tot Bervoets: “Onthoud je dat allemaal? Oké, daar gaan we nog een keer.”
Schneider vs. Bax Nederland 2015 | Scenario & regie: Alex van Warmerdam | Productie Graniet Film | In coproductie met: CZAR Film | Camera Tom Erisman | Montage Job ter Burg | Production Design Geert Paredis | Sound design: Peter Warnier | Kleding Stine Gudmundsen-Holmgreen | Make up Marike Willard-Hoogveld | Muziek Alex van Warmerdam | Casting Annet Malherbe | Met Tom Dewispelaere, Alex van Warmerdam, Maria Kraakman, Gene Bervoets, Loes Haverkort, Annet Malherbe, Eva van de Wijdeven, Pierre Bokma, Henri Garcin | kleur/94’ | Omroep VARA | Distributie Cinéart | Te zien vanaf 28 mei | foto Bob Bronshoff (v.l.n.r.: Acteur Gene Bervoets, geluidsman Coen Gravendaal, regisseur (en acteur) Alex van Warmerdam, cameraman Tom Erisman en acteur Tom Dewispelaere)
