jpekker

Barbara Visser over Take 0: “Ik wilde de film niet kopiëren, maar ben met dezelfde principes het proces ingegaan”

Take0

Beeldend kunstenaar en filmmaker Barbara Visser (Haarlem, 1966) stelde op uitnodiging van het IDFA’s Paradocs een filmprogramma samen. Ze koos vijf making ofs, documentaires over de totstandkoming van een speelfilm, waaronder Chris Markers A.K., over Akira Kurosawa’s meesterwerk Ran (“Kurosawa beweegt met zijn pink en die enorme machinerie treedt in werking”) en Henri-George Clouzot’s Inferno van Serge Bromberg en Ruxandra Medrea, over een film die aan zijn eigen ambities ten onder ging. “Hearts of Darkness, gefilmd op de megalomane sets van Apocalypse Now, stond ook op mijn longlist. Dat is een grote favoriet, maar hij viel af omdat-ie te bekend is, bijna te mainstream.”

Met de vijf documentaires wil Visser – vorig jaar maakte ze de intrigerende documentaire C.K., over de boekhouder van het Fonds BKVB die 15,8 miljoen euro achterover had gedrukt – laten zien dat het maken van een film een spannender verhaal oplevert dan het boy meets girl-verhaaltje zelf. “Filmmaken is bovendien heel camerageniek. Schrijven, om maar wat te noemen, is ook een moeilijk proces, maar de worsteling blijft vaak onzichtbaar. Bij het maken van een film moet een regisseur een groot aantal mensen aansturen, manipuleren. Door dat gemanipuleer krijgen alle karakters op de set meer inhoud. Ze gaan zich roeren, en vervolgens wordt duidelijk of de regisseur met tegenslag kan omgaan.

Barbara Visser en Joost Daamen bij de opening van Paradocs

Een mooi voorbeeld is The Humiliated, aldus Visser, Jesper Jargils film over de totstandkoming van de geruchtmakende Dogma-film The Idiots. “Lars von Trier is niet van zijn stuk te brengen, zo lijkt het. Je ziet een arrogante kwast aan het werk; iedereen op de set haat hem, maar Von Trier lijkt overal schijt aan te hebben. Maar de voice-over vertelt een ander verhaal. Daarin leest Von Trier voor uit het dagboek dat hij tijdens de opnames bijhield. Dan hoor je dat hij zich eigenlijk ontzettend veel zorgen maakt, maar dat hij er alles aan doet om het niemand te laten merken.”

Haar grootste ontdekking is Symbiopsychotaxiplasm: Take 1 van William Greaves uit 1968, een kruising tussen melodrama, avant-garde en cinéma vérité, tussen experiment en documentaire. “Die film is zo bijzonder! Dat iemand dat in die tijd heeft kunnen maken. In de film is te zien hoe Greaves een korte speelfilm probeert te maken met twee method actors. Maar zijn verborgen agenda was om het proces in beeld te brengen.”

Louise Greaves en Barbara Visser P1010313

Symbiopsychotaxiplasm vormde het uitgangspunt voor Vissers fraaie, intrigerende driescherms-filminstallatie Take 0: The Making of Symbiopsychotaxiplasm. Daarin combineert ze fragmenten uit de film en het vervolg, Take 2 1/2 uit 2005, met zelf geschoten beelden van Central Park anno nu en van een door haar geëntameerde workshop waarin New Yorkse theaterstudenten aan de slag gaan met de dialogen uit Symbiopsychotaxiplasm. Op de geluidstrack zijn interviews hoorbaar die Visser maakte met een aantal cast- en crewleden, onder wie Louise Greaves, de vrouw van de regisseur, die ook in de film te zien is.

“Omdat Symbio zo onbekend is en hij zo uniek is dat er geen hokje voor bestaat, wilde ik er iets extra’s mee doen. Ik wilde de film niet kopiëren, maar ben met dezelfde principes het proces ingegaan. Ik hoop dat je daardoor niet alleen meer te weten komt, maar vooral dat je heel erg veel zin krijgt om Symbiopsychotaxiplasm te gaan zien.”

Barbara Vissers Take 0: The Making of Symbiopsychotaxiplasm is te zien in De Brakke Grond. IDFA duurt t/m 1/12. www.idfa.nl.