jpekker

Galerie: Mental Mass – André Volten

Volten_Vijf open cirkels met open vierkant*

Als de naam André Volten al een belletje doet rinkelen, is het door zijn monumentale kunstwerken in de openbare ruimte. Zo is de in 2002 overleden beeldhouwer onder meer verantwoordelijk voor de half verzonken cirkel van roze graniet in het plein voor het Stadhuis/Muziektheater en maakte hij de ‘Knakenzuil’, een beeld op het Frederiksplein van op elkaar gestapelde platte schijven van roestvrijstaal. Ook ‘de Knoop’, de staalconstructie die met één poot in Noord en met de ander in het IJ-water staat, is van de hand van Volten.

Met de tentoonstelling Mental Mass toont Galerie Nieuw Dakota nu – op een steenworp afstand van de NDSM-Werf, waar Volten van 1954 tot 1957 werkte als lasser en experimenteerde als er tijd was – een compleet ander aspect van Voltens kunstenaarschap.

In de kale, industriële ruimte zijn tien bijzondere modellen, maquettes en voorstudies, op klein(er) formaat te zien. Het is vrij werk, maar ook deze constructivistische sculpturen zijn veelal opgebouwd uit geometrische vormen. De beeldhouwwerken zijn afkomstig uit de collecties van vrienden en zakenrelaties en uit Voltens woning annex werkplaats aan de Asterdwarsweg. De meeste zijn nooit eerder geëxposeerd.

Volten_Stoel*

Op de betonnen vloer ligt een roestvrijstalen kom met de bolle kant naar boven, die volgens samensteller Paul Goede bij Volten thuis dienst heeft gedaan om hapjes te presenteren. Ernaast staat een uit drie soortgelijke schijven opgebouwde stoel, die ingenieus in elkaar zijn gestoken en vast gelast. Volten hoopte dat de stoel in productie zou worden genomen, maar meer dan drie heeft hij er niet gemaakt.

Aan een muur hangen vijf dobbelsteenachtige reliëfs, gemaakt van op ebbenhout bevestigd messing. Het zijn zeer verfijnde voorstudies voor metersgrote (verticale) zitjes, aan de muur lijken het sierraden of schilderijtjes, die opvallen door hun perfecte afronding en het enorme contrast tussen het staalharde materiaal en ze zijdezachte bolvormpjes.

Volten_Vijf vierkante reliëfs

Aan de muur tegenover de reliëfs hangen vijf metersgrote Mondriaan-achtige open cirkels. Navraag leert dat het schaalmodellen zijn voor een enorm mobiel, dat aan de gevel van advocatenbureau Boekel De Nerée aan de Zuidas had moet komen te hangen. Er schijnen ook veel kleinere modellen van te bestaan, die door Voltens vrouw Sophie als oorbellen werden gedragen.

Het meest bijzondere werk op de expositie behoorde eveneens toe aan Sophie: het is de zogenaamde ‘Bal-jurk’, die Volten in 1970 in eendrachtige samenwerking maakte met modeontwerper Frans Molenaar. Het crèmekleurige wollen gewaad wordt op zijn plek gehouden met twee aan de schouderbanden bevestigde roestvrijstalen ballen, die aan de achterzijde als contragewichten functioneren.

De jurk onderschrijft dat kunst en privé voor Volten hand in hand gingen. Zoals hij zelf zei: “Pas veel later heb ik (nog altijd zonder pretentie, maar wel ietsje anders) voor een klein deeltje in het grote gebeuren van de beeldende kunst mogen deelhebben en deelnemen. Dat deeltje is mijn werk geworden, mijn leven ook.”

Mental Mass van André Volten. T/m 17/11 in Nieuw Dakota, Ms. van Riemsdijkweg 41b. Op 26/10, tijdens 24H Noord NDSM, praten hedendaagse kunstenaars als Hans van Houwelingen, Jeanne van Heeswijk en Wouter Klein Velderman over de betekenis van Voltens werk en de invloed van deze culturele erfenis op kunstenaars die nu werken in het publieke domein. André Volten op de kaart, een overzicht van de 21 kunstwerken van André Volten in Amsterdam, is te downloaden van de website van Nieuw Dakota.