Beter dan de film die volgt
Filmtitels worden door veel bioscoopbezoekers gezien als noodzakelijk kwaad; een karrenvracht aan informatie waar je even doorheen moet bijten. Als de studiologo’s, de filmtitel, de naam van de regisseur en de hoofdrolspelers, van de producenten, en soms zelfs van de cameraman of de casting director, door het beeld rollen, is de film voor velen nog niet echt begonnen. Mensen praten rustig door of spelen met hun mobieltje.
Maar de titelsequentie wint de laatste jaren aan status. Eind 2008 verscheen de vuistdikke, zeer fraai vormgegeven en rijk geïllustreerde studie Uncredited – Graphic Design & Opening Titles in Movies, waarin Gemma Solana en Antonio Boneu de fraaiste voorbeelden op een rij zetten. En het Nederlandse platform voor creatieve en innovatieve digitale mediaproducties SubmarineChannel.com lanceerde een website gewijd aan de kunst van de filmtitelsequenties: Forget the Film , Watch the Titles!.
Boek en site bewijzen dat sommige films alleen al de moeite waard zijn door hun ouverture. De titelsequenties van de Amerikaanse ontwerper Saul Bass – ritmische filmpjes met veel herhalingen; met dansende lijnen en speelse, heldere vlakken, vaak op de maat van jazzy muziek – zijn vaak beter dan de films die erop volgen. De grafische beginsequenties met een schietende 007 (ontworpen door Maurice Binder) hebben zeker bijgedragen aan de mythe van James Bond. De grappige tekenfilmpjes met een roze panter aan het begin van de Pink Panther-films waren zo populair dat het pantertje een eigen tekenfilmserie kreeg.
Forget the Film, Watch the Titles is ook de naam van het programma geheel bestaand uit titelsequenties, dat zondag te zien is in Filmtheater Rialto en aansluitend een rondreis maakt langs filmtheaters door het hele land. Het duurt een uur, een bestaat uit de spannendste, griezeligste, meest ontroerende en spectaculaire filmtitelsequenties van de afgelopen zes jaar – een wat curieuze afbakening. Van de uitzinnige begintitels van Zombieland, waarin de kogels en het bloed in de rondte spatten, tot de gestileerde animatie van Iron Man; van de weergaloze, Bollywood-films citerende eindtitels van Slumdog Millionaire tot de hoofdpijn bezorgende typografische strapatsen aan het begin van Enter the Void: felkleurige neons in Westers en Japans schrift op een bonkende technoscore, gemaakt door Tom Kam en regisseur Gaspar Noé zelf. Dat is ook zo’n beetje de enige naam die te herkennen is, in zo’n waanzinnig tempo trekt alles door het beeld.
De enige Nederlandse bijdrage komt uit Dunya & Desie en is gemaakt door Balder Westein. Op de aanstekelijke klanken van Dennis’ I Rely on You beweegt de camera langs een roze, hartvormige wekker en een kitscherige sneeuwbol waarin de namen van de hoofdrolspeelsters zijn verwerkt, naar een bierglas met de naam van Theo Maassen, opgenomen in een logo dat als twee druppels water lijkt op dat van Heineken. De naam van de editor staat op een lijmfles; die van de componist op een iPod. De postproductie – veel bel- en regelwerk – staat op een gele post-it; de scenarioschrijver op een pen; de coproducent staat op een pinpas. Zo gaat het door, in een rap tempo. De toon is direct gezet.
Op Forget the Film, Watch the Titles verschijnen voortdurend nieuwe titelsequenties. Zie ook A Brief History of Title Design.
